Podstawowe informacje dotyczące ubezpieczeń D&O

Zasady odpowiedzialności  cywilnej członków zarządu spółek kapitałowych reguluje wiele przepisów, które sprawiają, iż jej zakres należy określić jako szeroki. Zasady odpowiedzialność w pewnym, aczkolwiek ograniczonym zakresie mogą być regulowane aktami wewnętrznymi podmiotu. Taka sytuacja sprawia, iż osoby decyzyjne w spółkach w toku podejmowanych przez siebie decyzji muszą kalkulować również osobiste ryzyko.
Jednym ze sposobów zabezpieczenia interesów członków zarządów, ale również i samych spółek są ubezpieczenie OC w zakresie wykonywanych przez nich obowiązków, które potocznie nazywane są ubezpieczeniami D&O (z ang. Directors’ & Officers’ liability insurance).
 

Podmioty objęte ubezpieczeniem

W Polsce ubezpieczenie D&O często nieprecyzyjnie nazywane jest ubezpieczeniem OC członków zarządów spółki. W związku z dynamicznie rozwijającą się sytuacją gospodarczą oraz niełatwą sytuacją legislacyjną ubezpieczyciele oferują opisywane ubezpieczenie znacznie szersze gremium. W praktyce ubezpieczenia D&O mogą chronić również członków rad nadzorczych, prokurentów, księgowych inne osoby, które sprawują nadzór nad działalnością spółki, a także ich rodziny i spadkobierców.
 

WARTO WIEDZIEĆ

 Ubezpieczenia D&O wbrew obiegowej opinii zabezpieczają ubezpieczonego nie tylko w zakresie odpowiedzialności cywilnej lecz chronią np. za zobowiązania publicznoprawne spółki oraz kary i grzywny w postępowaniu administracyjnym.

Podstawowy zakres ubezpieczeń D&O

Zakres ubezpieczeń D&O regulują tzw. klauzule. Podstawowy zakres obejmuje osobista odpowiedzialność ubezpieczonego w przypadku roszczenia, które kierowane jest wprost do niego (klauzula A). Pierwotny zakres może ulegać kolejnym rozszerzeniom.  I tak np. w polisa może obejmować również takie sytuacje w których to inny podmiot spłacił należność (klauzula B).
Szczególnym zdarzeniem podlegającym ochronie w ramach podstawowego ubezpieczenia D&O są sytuacje związane z szeroko rozumianymi roszczeniami pracowników przeciwko pracodawcom np. nadużycia, mobbing.
 

Dodatkowe klauzule w ramach ubezpieczeń D&O

Poza opisywanym wcześniej podstawowym zakresem ubezpieczeń typu D&O ubezpieczyciele oferuję szeroką gamę „rozszerzeń’,  które w sposób kompleksowy chronią nie tylko osoby bezpośrednio narażone na ryzyko związane z wykonywaniem obowiązków w spółkach, ale również inne podmioty.
Podstawowym i najczęściej spotykanym rozszerzeniem jest objęcie zakresem ochrony ubezpieczeniowej samej spółki w której obowiązki wykonuje ubezpieczony (klauzula C). W przypadku takiej umowy, ubezpieczenie nie jest ubezpieczeniem OC lecz ubezpieczeniem gospodarczym.
Dalsze zakresy ubezpieczeń są zależne w istocie od ubezpieczyciela i mogą być kształtowane dość szczegółowo. Przykładowo ubezpieczyciel może udzielać ochrony w postaci pokrywania kosztów pomocy prawnej w sprawach karnych, ochrona w związku z „wyciekiem” informacji niejawnych czy zniszczenia danych.
 

Kiedy ubezpieczenie nie działa?

Jednorodnego katalogu sytuacji wyłączających odpowiedzialność ubezpieczyciela nie sposób wyklarować. Najczęściej ma ona miejsce w trzech rodzajach zdarzeń. Po pierwsze gdy ubezpieczony dopuścił się celowego oszustwa tym samym działając na szkodę spółki. Po drugie gdy do działania powodującego szkodę doszło przed okresem objętym ubezpieczenia. Po trzecie sytuacje w których w spornej sytuacji obie strony pozostają pod ochroną tego samego ubezpieczyciela.
 

Podsumowanie

Ubezpieczenia typu D&O choć w Polsce jeszcze mało rozpowszechnione stanowią podstawowe narzędzie zabezpieczenia interesów nie tylko członków organów spółek, ale również samych spółek oraz innych podmiotów w Europie Zachodniej i Stanach Zjednoczonych. Szybki rozwój rynku ubezpieczeń oraz zmieniająca sytuacja w kraju powinna zaowocować znacznym wzrostem popytu na tego typu usługi w najbliższych latach.
 

Podstawa:

1. Ślufińska. Kilka uwag na temat ubezpieczenie D&O. Wiadomości Ubezpieczeniowe 3/2015. Warszawa 2015, s.109
2. Osajda, Odpowiedzialność cywilna członków zarządu za zobowiązania spółki z o.o., Warszawa 2008, s. 212.