Opinie Zabezpieczające – sposób na uniknięcie uznania działań podatnika za sztuczne

Zgodnie z przepisami Ordynacji Podatkowej czynność dokonana przede wszystkim w celu osiągnięcia korzyści podatkowej, sprzecznej w danych okolicznościach z przedmiotem i celem przepisu ustawy podatkowej, nie skutkuje osiągnięciem korzyści podatkowej, jeżeli sposób działania był sztuczny (unikanie opodatkowania).  
 

WARTO WIEDZIEĆ

Sposób działania uznaje się za sztuczny, jeżeli na podstawie istniejących okoliczności należy przyjąć, że nie zostałby zastosowany przez podmiot działający rozsądnie i kierujący się zgodnymi z prawem celami innymi niż osiągnięcie korzyści podatkowej sprzecznej z przedmiotem i celem przepisu ustawy podatkowej.
 

Ochrona przed uznaniem działania podatnika za sztuczne

Powyżej powołana regulacja stanowi tzw. klauzulę przeciwko unikaniu opodatkowania, skutkującą określeniem przez organy podatkowe zobowiązania podatkowego w takiej wysokości w jakiej zobowiązanie to istniałoby, gdyby do działania sztucznego nie doszło.
Zazwyczaj powyższe regulacje odnoszą się do planowanych bądź wprowadzonych w życie czynności optymalizacyjnych związanych z wszelkiego rodzaju restrukturyzacją prowadzonej działalności gospodarczej, w wyniku której określona korzyść podatkowa przekracza równowartość 100.000,00 PLN.
 

Korzyść podatkowa

Korzyścią podatkową, o której mowa powyżej, jest:
– niepowstanie zobowiązania podatkowego, odsunięcie w czasie powstania zobowiązania podatkowego lub obniżenie jego wysokości albo powstanie lub zawyżenie straty podatkowej,
– powstanie nadpłaty lub prawa do zwrotu podatku albo podwyższenie kwoty nadpłaty lub zwrotu podatku
 

Opinia Zabezpieczająca

Ustawodawca przyznaje jednak podatnikom prawo do wystąpienia do Szefa Krajowej Informacji Skarbowej  z wnioskiem o wydanie opinii zabezpieczającej w przedmiocie planowanej, rozpoczętej lub dokonanej czynności, mogącej wzbudzać zainteresowanie organów podatkowych pod kątem unikania opodatkowania.
Z uwagi na fakt, iż wniosek o wydanie opinii zabezpieczającej podlega opłacie w wysokości 20.000,00 PLN oraz jest rozpatrywany w przeciągu 6 miesięcy, podatnicy wciąż wybierają tańszą opcję i domagają się potwierdzenia słuszności ich stanowiska w interpretacjach podatkowych.
Organy podatkowe jednak niejednokrotnie odmawiają podatnikom przyznania ochrony prawnej dzięki interpretacji indywidualnej powołując się  odmowę oceny przedstawionego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego w zakresie tych elementów, co do których istnieje przypuszczenie, że mogą być one przedmiotem decyzji wydanej z zastosowaniem klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania (do kwietnia 2017 r. Resort odmówił wydania niemal 600 interpretacji).
 

WARTO WIEDZIEĆ

KAS odmawia wydania opinii zabezpieczającej, jeżeli przedstawione we wniosku okoliczności wskazują, że zastosowanie znajduje klauzula o unikaniu opodatkowania.
 

Odmowa wydania opinii

Mimo, iż omawiane regulacje obowiązują już od 2016 roku, do Ministerstwa Finansów wpłynęła znikoma liczba wniosków o wydanie opinii zabezpieczającej.
Z drugiej strony względem zdecydowanej większości powoływanych wniosków – podlegających rozpatrzeniu – Ministerstwo Finansów omówiło wydania opinii zabezpieczającej (np. w sprawie stosowania klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania w zakresie Programu Motywacyjnego dla Członków Zarządu lub w sprawie nabycia akcji przez strategicznego inwestora).
Podkreślić jednak należy, że omawiana klauzula nie ma na celu całkowitego wykluczenia prawa podatnika do postępowania linią najmniejszego opodatkowania, lecz służy wyeliminowaniu wszelkich konstrukcji
o charakterze sztucznym, wieloetapowym, skierowanym wyłącznie na osiągnięcie korzyści podatkowej.
 

Pierwsza opinia zabezpieczająca

W dniu 25 stycznia 2018 roku KAS wydało pierwszą opinię zabezpieczającą.
Opinia ta dotyczy wypłat kwot rozliczenia pieniężnego przez spółkę na rzecz innego podmiotu będącego osobą fizyczną zatrudnioną w tej spółce na stanowisku kierowniczym jako rozliczenie finansowe zawartej umowy uczestnictwa w wyniku ekonomicznym spółki. Stanowisko Wnioskodawcy opierało się na wskazaniu, iż należna mu wypłata nie jest związana ze stosunkiem pracy, ale z wynikiem finansowym podjętego ryzyka inwestycyjnego z tytułu wniesionego wcześniej wkładu na konto spółki i wypracowywania określonych wyników biznesowych.
Organ podatkowy, przyznając rację Wnioskodawcy, zakwalifikował przedmiotowe wypłaty do przychodów z kapitałów pieniężnych i uznając, że celem umowy były „okoliczności natury gospodarczej i ekonomicznej” a nie działania sztuczne. W szczególności z uwagi na ryzyko inwestycyjne związane z wpłaconym wkładem.
Dodatkowo, Szef KAS jednoznacznie stwierdził, iż „zidentyfikowanie samej korzyści podatkowej nie przesądza jednakże o kwalifikacji czynności jako spełniającej przesłanki unikania opodatkowania.”
 

Porada praktyczna

Podatnicy planujący ryzykowne działania gospodarcze powinni mieć na uwadze omawiane regulacje i dogłębnie rozważyć zasadność wystąpienia z wnioskiem o wydanie opinii zabezpieczających, zwłaszcza, że odmowa wydania takiej opinii wprost sugeruje podatnikowi zastosowanie wobec niego klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania.
Jednocześnie podkreślić należy, że wystąpienie z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej nie zawsze będzie skuteczne. Po pierwsze z uwagi na możliwość odmowy wydania interpretacji przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej w przypadku, gdy ten uzna za konieczne wystąpienie o opinię zabezpieczającą. Po drugie z uwagi na fakt, że nawet jeśli podatnikowi uda się uzyskać potwierdzenie jego stanowiska w wydanej interpretacji indywidualnej to, ta nie chroni podatnika przed zastosowaniem ww. klauzuli.
 

Podstawa:

1. informacja marszałka sejmu (DPP10.054.1.2017) z dnia 10 maja 2017 roku na interpelację poselską nr 11902,
2. odmowa wydania opinii 147798/K oraz 145058/K,
3. Opinia zabezpieczająca w sprawie stosowania klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania w zakresie świadczenia pieniężnego uzyskanego przez pracownika z tytułu zawartej z pracodawcą „Umowy dotyczącej uczestnictwa w wyniku sklepu”, znak: DOK4.8011.5.2017 (149398/K).