System antykorupcyjny, jak to zrobić?

Projekt Ustawy o jawności życia publicznego nakłada na średnich i dużych przedsiębiorców obowiązek wdrożenia wewnętrznych procedur antykorupcyjnych. Celem projektu ustawy jest przeciwdziałanie przypadkom dokonywania przez osoby działające w imieniu lub na rzecz tego przedsiębiorcy przestępstw przekupstwa, płatnej protekcji, nadużycia zaufania, łapownictwa menadżerskiego, prania brudnych pieniędzy czy zakłócania przetargu publicznego.
 

Jakie procedury ?

Projekt ustawy nakłada na przedsiębiorcę obowiązek implementacji wewnętrznych procedur antykorupcyjnych rozumianych jako wdrożenie środków organizacyjnych, kadrowych i technicznych mających na celu przeciwdziałanie tworzeniu otoczenia sprzyjającego przypadkom popełnienia przestępstw związanych z korupcją.
 

SAPIN II

Jest to ustawa antykorupcyjna funkcjonująca we Francji. Nakłada ona na dużych przedsiębiorców prywatnych, jak i przedsiębiorstwa państwowe, obowiązki wprowadzenia m.in.:

• kodeksu etyki,
• mechanizmów anonimowego raportowania o nieprawidłowościach,
• procedury oceny ryzyka na poziomie spółki z uwzględnieniem obszarów jej działalności i zasięgu geograficznego,
• kontroli wewnętrznej w obszarach księgowości,
• programów szkoleniowych dla pracowników.

Propozycje ustawodawcy

Ustawodawca w projekcie ustawy wskazał środki, jakie należy zastosować w celu stworzenia skutecznego systemu antykorupcyjnego:

• opracowanie i wdrożenie kodeksu antykorupcyjnego;
• organizacja szkoleń dla pracowników w zakresie odpowiedzialności karnej za przestępstwa korupcyjne;
• zamieszczenie klauzul antykorupcyjnych w umowach z kontrahentami oraz umowach pracowniczych;
• stworzenie mechanizmów niedopuszczających do finansowania kosztów udzielania korzyści majątkowych i osobistych z majątku przedsiębiorstwa;
• określenie i wdrożenie wewnętrznej procedury i wytycznych dotyczących otrzymywania przez pracowników prezentów i innych korzyści;
• opracowanie i wdrożenie procedur informowania właściwych organów przedsiębiorcy o propozycjach korupcyjnych;
• opracowanie i wdrożenie wewnętrznych procedur postępowania w sprawie zgłoszenia nieprawidłowości.

Odpowiedzialność

Przedsiębiorcy, którzy nie zastosują się do obowiązku wdrożenia systemu antykorupcyjnego lub zrobią to w sposób nieskuteczny mogą narazić się na dotkliwą odpowiedzialność finansową. Kary przewidziane przez ustawodawcę za brak skutecznych i niepozornych procedur antykorupcyjnych mogą wynosić od 10 000 zł do 10 000 000 zł. Okoliczności, które będą miały wpływ na wysokość wymierzonej kary to: waga nieprawidłowości, wysokość korzyści uzyskanej przez przedsiębiorcę, sytuacja majątkowa przedsiębiorcy oraz okoliczności łagodzące lub obciążające, które wystąpiły w sprawie. Dodatkowo na przedsiębiorcę może zostać nałożona kara w postaci pięcioletniego zakazu ubiegania się przez przedsiębiorcę o udzielenie zamówienia publicznego, który może wyeliminować niektórych przedsiębiorców z rynku zamówień publicznych na długi okres czasu.
 

Ile czasu zostało?

Projekt ustawy obecnie jest opiniowany na poziomie ministerialnym. Doniesienia jakie płynną z Kancelarii Prezesa Rady Ministrów mówią o wejściu w życie ustawy z dniem 1 sierpnia tego roku. Niestety nie możemy ocenić czy ten termin jest rzeczywiście realny. Musimy mieć na uwadze, że w początkowych założeniach ustawa miała funkcjonować już w styczniu tego roku. Od chwili, gdy projekt ustawy wejdzie w życie, przedsiębiorcy będą mieli pół roku na wdrożenie wewnętrznych procedur antykorupcyjnych.
 

Porada praktyczna

Wdrożenie wewnętrznego systemu antykorupcyjnego jest czasochłonne, dlatego przedsiębiorcy już dziś muszą rozpocząć pracę nad implementacją przepisów. Pozwoli to uniknąć ewentualnej odpowiedzialności karnej, ale i również ,,bumu rynkowego” na usługi compliance w tym zakresie.
 

Podsumowanie

Ustawa o jawności życia publicznego będzie miała wpływ na przedsiębiorców zarówno prywatnych, jak i publicznych z każdej branży. Systemy antykorupcyjne wdrożone przez przedsiębiorców w szybki i sprawny sposób pomogą im we wzmocnieniu wizerunku oraz zwiększeniu transparentności w ich działaniach.
 

Podstawa

1. Projekt Ustawy o jawności życia publicznego z dnia 8 stycznia 2018 roku