Kolejny projekt ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych

Na stronie rządowego centrum legislacji, w dniu 13 grudnia 2018 r. opublikowano kolejną wersję projektu ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych. Wprowadzone do projektu zmiany mają kluczowe znaczenie dla odpowiedzialności członków zarządu, członków rad nadzorczych, prokurentów oraz likwidatorów.

Zmiany dla członków zarządu i członków rad nadzorczych

W nowej wersji projektu wprowadzono dwie istotne zmiany z perspektywy osób pełniących funkcję członka zarządu lub rady nadzorczej (komisji rewizyjnej).
Proponowane zmiany w kodeksie karnym
W projekcie zaproponowano uzupełnienie treści art. 296 k.k. o regulacje rozszerzające odpowiedzialność członków rad nadzorczych i komisji rewizyjnych za przestępstwo nadużycia zaufania.
Zgodnie z treścią art. 296 k.k., jeżeli osoba zobowiązana do zajmowania się sprawami majątkowymi lub działalnością gospodarczą przedsiębiorstwa przez nadużycie udzielonych jej uprawnień lub niedopełnienie ciążącego na niej obowiązku, wyrządza przedsiębiorstwu znaczną szkodę majątkową, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
Uzupełnienie treści artykułu ma pozwolić na obciążenie odpowiedzialnością członków rad nadzorczych i komisji rewizyjnych, którzy – nawet w wyniku nieumyślnego niedopełnienia obowiązków – stworzyli warunki umożliwiające popełnieniu przestępstwa nadużycia zaufania lub nie zapobiegli jego popełnieniu.
Przestępstwo to będzie ścigane z urzędu, gdy pokrzywdzonym będzie Skarb Państwa, zaś w przypadku pozostałych podmiotów na wniosek pokrzywdzonego.
Proponowane zmiany w kodeksie spółek handlowych
W projekcie zaproponowano również zamianę treści art. 18 § 2 k.s.h., która wyklucza możliwość pełnienia funkcji członka zarządu, rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej albo likwidatora przez osoby prawomocnie skazane za przestępstwo korupcji czynnej (wręczanie korzyści majątkowych) oraz przestępstwo płatnej protekcji.

Wydłużenie okresu vacatio legis

W projekcie zaproponowano również wydłużenie okresu vacatio legis z 3 do 6 miesięcy. Zmiana ta wynika z uwzględnienia uwag partnerów społecznych, którzy zgłaszali obawy co do możliwości dostosowania się do wymogów ustawy w zakresie wprowadzenia wewnętrznych procedur, w pierwotnie proponowanym terminie 3 miesięcy.

Zmiany w zakresie orzekania środków karnych wobec podmiotów zbiorowych

W nowym projekcie zmieniono również zasady odstąpienia przez sąd od orzeczenia wobec podmiotu zbiorowego środków karnych. Dotychczasowa treść projektu, przewidywały możliwość odstąpienia od orzeczenia przez sąd środka karnego, jeżeli przeciwko orzeczeniu zakazu lub obowiązku przemawiały szczególne względy. Aktualnie, oprócz zaistnienia szczególnych względów, które uzasadniają takie działanie, podmiot zbiorowy będzie zobowiązany do wykazania, że po popełnieniu czynu:

• naprawił szkodę wyrządzoną przestępstwem lub przestępstwem skarbowym, zadośćuczynił pieniężnie za doznaną krzywdę
• złożył wyczerpujące wyjaśnienie stanu faktycznego oraz
• podjął współpracę z organami ścigania, a także
• podjął środki techniczne, organizacyjne i kadrowe, które są odpowiednie dla zapobiegania dalszym przestępstwom lub przestępstwom skarbowym lub nieprawidłowemu postępowaniu podmiotu zbiorowego

Tylko jeżeli podmiot zbiorowy spełni wszystkie powyżej wymienione przesłanki, sąd będzie mógł odstąpić od orzeczenia zakazów. Wprowadzona zmiana utrudnia podmiotom zbiorowym zastosowanie wobec nich prawa do odstąpienia przez sąd.

Zmiana definicji czynu zabronionego

W nowym projekcie ustawy została doprecyzowana definicja „czynu zabronionego”, przez jednoznaczne wyłączenie z jej zakresu przestępstw ściganych z oskarżenia prywatnego.

Zakaz zmiany przez zarządcę przymusowego przedmiotu działalności podmiotu zbiorowego

Uwzględniając uwagi partnerów społecznych, w projekcie ustawy wprowadzono zapis wykluczający możliwość zmiany przez zarządcę przymusowego podstawowego przedmiotu działalności przedsiębiorstwa podmiotu zbiorowego i likwidacji tego przedsiębiorstwa.

Dalsze prace nad projektem

Projekt został zwolniony z obowiązku rozpatrzenia przez Komisję Prawniczą, w związku z czym kolejnym krokiem jest skierowanie projektu do rozpatrzenia na posiedzenia Rady Ministrów. Jeśli na posiedzeniu Rady Ministrów projekt zostanie przyjęty, kolejnym krokiem będzie skierowanie go do prac w Sejmie i Senacie.
Link do projektu
https://legislacja.rcl.gov.pl/docs//2/12312062/12511926/12511927/dokument372230.pdf