Polski Ład – Nowe uprawnienia Krajowej Administracji Skarbowej

Polski Ład zakłada większe uprawnienia Krajowej Administracji Skarbowej. Poniżej omówienie rozwiązań, które ma zamiar wprowadzić resort finansów – niektóre z nich zdążyły już zyskać miano przełomowych.

1. Informowanie podatników o podejrzanych podmiotach

Zgodnie z proponowanymi zmianami od 1 stycznia 2022 r. Szef KAS będzie mógł informować podatników o tym, że w obrocie handlowym z udziałem przedsiębiorcy pojawia się znikający podatnik.

Celem proponowanego rozwiązania jest umożliwienie zwalczania oszustw wyłudzenia podatku (oszustwa karuzelowe). W tym miejscu należy podkreślić, że organy skarbowe, w ramach swojej codziennej działalności, zbierają od podatników szerokie spektrum informacji. Projektowana zmiana obejmuje nową kompetencję Szefa Krajowej Administracji Skarbowej, dzięki której otrzyma on możliwość fakultatywnego informowania podatnika o tym, że wśród jego dostawców znajduje się potencjalny „znikający podatnik”. Określenie to oznacza podmiot zarejestrowany dla celów VAT, który faktycznie obraca lub tylko symuluje obrót towarami lub usługami celem wyłudzenia podatku VAT. Najczęściej po dokonaniu szeregu transakcji podmiot taki zostaje zlikwidowany bez uiszczenia jakiegokolwiek podatku.

Z uzasadnienia do zmian w ustawie o KAS można wyczytać, że Szef KAS będzie przekazywał informacje w formie listu, w którym wskazane będą dane podmiotu uznanego przez organy podatkowe, podczas dokonywanych czynności analitycznych, za znikającego podatnika (może to być bezpośredni kontrahent przedsiębiorcy, lub dalszy uczestnik łańcucha dostaw).

Przedmiotowe narzędzie będzie fakultatywne, czyli Szef KAS nie będzie miał obowiązku informowania, nawet jeśli takie ryzyko zauważy w toku działalności analitycznej. Istnieją bowiem sytuacje, w których podjęcie takiego działania mogłoby być sprzeczne lub wpływać niekorzystnie na podjęcie innych działań organów KAS bądź też innych służb. Podjęcie decyzji o poinformowaniu podatnika o ryzyku będzie więc wyłączną decyzją Szefa KAS podejmowaną z urzędu, a konstrukcja tego narzędzia nie zmieni innych uprawnień i obowiązków. Zakłada się również, że działania informujące nie będą miały charakteru masowego.

Co ważne, podatnik nie będzie mógł skierować zapytania do Szefa KAS jako elementu swojej polityki zachowania należytej staranności. W uzasadnieniu wskazano, że informowanie podatników należeć  będzie wyłącznie do kompetencji KAS. Podatnicy nie będą zatem mogli występować z wnioskiem o taką informację, a działalność Szefa KAS w tym zakresie podlegać będzie tylko kontroli Ministerstwa Finansów.

2. Tymczasowe zajęcie nieruchomości

Zgodnie z założeniami projektu, funkcjonariusze KAS mają zyskać nowe narzędzie, które ma pozwolić na zwiększenie efektywności egzekucji administracyjnej. W toku prowadzonej kontroli celno-skarbowej, funkcjonariusz KAS otrzyma możliwość tymczasowego zajęcia ruchomości kontrolowanego na poczet prowadzonej wobec niego egzekucji administracyjnej na podstawie tytułów wykonawczych, obejmujących należności pieniężne przekraczające łącznie kwotę 10.000 zł.

Projekt przepisów podatkowych przewiduje, że tymczasowemu zajęciu ruchomości mają podlegać ruchomości zobowiązanego, znajdujące się zarówno w jego władaniu, jak i we władaniu innej osoby. Nie będzie mogło trwać dłużej niż 96 godzin, biegnących od chwili podpisania protokołu tymczasowego zajęcia ruchomości przez funkcjonariusza.

Do tymczasowego zajęcia ruchomości nie dojdzie w przypadku, gdy zobowiązany okaże dowody wskazujące na zapłatę należności lub nieistnienie obowiązku zapłaty. Warto podkreślić, że jest to jedyny środek uchylenia się od tymczasowego zajęcia. Dopiero zatwierdzenie tymczasowego zajęcia przez organ egzekucyjny przyznawać będzie zobowiązanemu prawo do złożenia zażalenia na postanowienie tego organu i, następnie, skargi do sądu administracyjnego.

Jak zostało wspomniane wyżej, tymczasowe zajęcie egzekucyjne następuje w drodze protokołu. Skoro więc nie jest tu wydawane postanowienie, podatnik nie ma realnej możliwości złożenia zażalenia na tymczasowe zajęcie. Mimo że jego zasadność podlega później ocenie przez organ egzekucyjny, to jednak przez 96 godzin organy podatkowe mogą w zasadzie arbitralnie decydować, którymi rzeczami podatnik będzie mógł rozporządzać, a którymi nie. Sytuację taką należy uznać za niedopuszczalną – oczywistym jest, że zakres swobody funkcjonariuszy jest tutaj zbyt szeroki. Doraźny środek mający usprawniać ściąganie długów owszem, stanowi słuszną koncepcję, ale nie może ona przeradzać się w środek bardziej drastyczny, niż faktyczna egzekucja administracyjna należności.

3. Nabycie sprawdzające

Nowe narzędzie ma zostać wprowadzone w celu zwalczania „szarej strefy” związanej z nierejestrowaniem sprzedaży na kasach rejestrujących, niewystawiania albo niewydawania paragonu fiskalnego. Polegać ma więc na nabyciu przez uprawnionego funkcjonariusza służby celno-skarbowej towarów lub usług celem sprawdzenia poprawnego wywiązywania się przez sprawdzanego z obowiązków ewidencjonowania sprzedaży przy zastosowaniu kasy fiskalnej i wydawania nabywcy paragonu fiskalnego.

Zgodnie bowiem z założeniami projektu:

Art. 94k. Nabycie sprawdzające polega na nabyciu towarów lub usług w celu sprawdzenia wywiązywania się przez sprawdzanego z obowiązków wynikających z przepisów prawa podatkowego, w zakresie:

1) ewidencjonowania sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej;

2) wydawania nabywcy paragonu fiskalnego.

przedmiotowe nabycie nie ma na celu stanowienia formy kontroli podatkowej bądź celno-skarbowej – nie będzie mieć zatem sformalizowanego charakteru.

Nabycie sprawdzające może skończyć się, w przypadku braku naruszeń, notatką, albo mandatem i protokołem, jeśli jednak do ich stwierdzenia doszło.

Towar nabyty w toku nabycia sprawdzającego, w tym paragon fiskalny – o ile taki został wydany – podlegać będzie niezwłocznie zwrotowi w ramach reguły obustronnego zwrotu towaru i uiszczonej przez sprawdzającego ceny.

***

W razie zaistniałej potrzeby wsparcia w kontaktach z organami – oczywiście zachęcamy do kontaktu.