Brak zainteresowania grupami VAT

Z danych Ministerstwa Finansów wynika, że od momentu wprowadzenia do porządku prawnego przepisów o grupach ich jedynie 21, a składają się one z łącznie 70 podmiotów.

Grupy VAT są nowym rozwiązaniem dla podmiotów powiązanych, które weszło w życie 1 stycznia 2023 r. Grupa VAT występuje jako jeden podatnik. Podstawową korzyścią wynikającą z rejestracji grupy VAT jest uproszczenie rozliczeń i poprawa płynności finansowych, ponieważ transakcje wewnętrzne w grupie nie są objęte podatkiem od towarów i usług.

Wskazywano, że najwięcej na nowej konstrukcji mogą skorzystać podmioty z sektora finansowego, medycznego czy ubezpieczeniowego, ze względu na zwolnienia z VAT świadczonych przez nich usług. Zgodnie jednak z danymi MF, zarejestrowano jedynie 21 czynnych grup VAT. Łączna liczba podmiotów-członków grup wynosi 70, z czego 43 to spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.

Wskazuje się, że jest to bardzo mało w skali gospodarki, a nowa konstrukcja nie odniosła sukcesu. Eksperci, jako powód takiego stanu rzeczy podają wysoki poziom skomplikowania przepisów, a także wymagania z nich płynące.

Grupy VAT miały także przynieść korzyść gminom, lecz rezygnują one z zawiązywania ich w obawie przed sporami, w związku z niekorzystnymi interpretacjami organów podatkowych. Obecnie gminy tracą bowiem na VAT w rozliczeniu ze swoimi spółkami komunalnymi, które są podmiotami niepodlegającymi centralizacji z JST. Transakcje między gminą a jej spółkami komunalnymi są, co do zasady, opodatkowane VAT. Utworzenie grupy VAT byłoby korzystne w sytuacji wniesienia aportu do spółki. Organy podatkowe twierdzą jednak, że w sytuacji gdy liderem grupy VAT jest jednostka samorządu terytorialnego, cała grupa musi przy odliczeniu VAT stosować prewspółczynnik właściwy dla lidera. Zwykle wynosi on tylko kilka procent, co oznacza, że grupa mogłaby odliczyć tylko kilka procent podatku naliczonego.

Interpretacja taka jest bardzo niekorzystna dla podatników. Wskazać przy tym należy, że sądy administracyjne w sprawach orzekają korzystnie dla gmin (przykładowo I SA/Gl 1274/22, I SA/Sz 375/22). Oznacza to, że żeby rozliczyć się na korzystniejszych zasadach, gmina musiałaby wejść w spór z organami.