Zmiana stanowiska organów zakresie ubezpieczeń na gruncie WHT
Zmiana podejścia fiskusa w ramach podatku u źródła nie jest niczym nowym. Zmiana stanowiska pro tributario nie zdarza się jednak często. Z tego względu, proces odejścia od ugruntowanej linii orzeczniczej w sprawie opodatkowania u źródła przychodu z tytułu świadczeń ubezpieczeniowych stanowi sprawę godną przedstawienia.
Spis treści
- Stanowisko w sprawie usług ubezpieczeniowych przed 2023 r.
- Podejście do usług ubezpieczeniowych w świetle wyroków sądów administracyjnych
- Przełomowa zmiana podejścia organów względem usług ubezpieczeniowych
- Usługi ubezpieczeniowe na gruncie WHT – aktualne trendy
Stanowisko w sprawie usług ubezpieczeniowych przed 2023 r.
Kwestia wynagrodzenia uzyskiwanego przez zagraniczne podmioty z tytułu świadczenia usług ubezpieczeniowych była od lat kością niezgody pomiędzy płatnikami podatku u źródła, a Krajową Informacją Skarbową. Ci pierwsi próbowali przekonać fiskusa, że usługi ubezpieczeniowe nie stanowią świadczeń o podobnym charakterze do wymienionych w art. 21 ust. 1 pkt 2a ustawy o CIT gwarancji i poręczeń. Druga strona w tym sporze pozostawała dotychczas nieugięta, twardo stojąc na stanowisku, że „skoro udzielanie gwarancji należy do czynności ubezpieczeniowych, to należy uznać, że świadczenia te mają podobny charakter”.
Podejście do usług ubezpieczeniowych w świetle wyroków sądów administracyjnych
Dnia 12 maja 2023 r. zapadł wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego (sygn. II FSK 1295/20), w którym skład orzekający powołał się na argumenty natury celowościowej, systemowej, a także literalnej, obalając twierdzenie organu (zdaniem Sądu, zbyt daleko idące), że usługa ubezpieczeniowa stanowi usługę o podobnym charakterze do gwarancji. Istotny jest fakt, że Sąd podkreślił, jaką funkcję powinno pełnić sformułowanie świadczenia o podobnym charakterze: „(…) zarówno na poziomie języka potocznego jak i prawnego (również z uwzględnieniem jego międzynarodowego aspektu) ubezpieczenie oznacza usługę świadczoną przez profesjonalny podmiot, której istota sprowadza się do wypłaty odszkodowania w przypadku wystąpienia szkody wyrządzonej na skutek określonego rodzaju zdarzeń. (…) skoro użycie zwrotu "świadczeń o podobnym charakterze" ma na celu uelastycznienie zakresu przedmiotowego wykładanej normy prawnej z uwagi na międzynarodowy charakter świadczeń, których ona dotyczy oraz wykorzystywanie trudnych do zdefiniowania usług przy agresywnej optymalizacji podatkowej - przemilczenie przez ustawodawcę usługi ubezpieczenia należy uznać na znamienne.
W świetle powyższego należy stwierdzić, że umowa, której treść odpowiada essentialia negotii umowy ubezpieczenia, określonym w art. 805 § 1 k.c., nie jest "świadczeniem o podobnym charakterze" do gwarancji w rozumieniu art. 21 ust. 1 pkt 2a u.p.d.o.p.”
Podobnie NSA orzekł w wyroku z dnia 27 września 2023 r. (sygn. II FSK 244/21). Tożsame stanowisko przyjmowały Wojewódzkie Sądy Administracyjne, m.in. WSA w Gorzowie Wielkopolskim w wyroku z dnia 27 kwietnia 2023 r. (sygn. I SA/Go 58/23).
Przełomowa zmiana podejścia organów względem usług ubezpieczeniowych
Wydaje się, że to właśnie wskutek powyżej opisanego, jednolitego podejścia prezentowanego przez sądy administracyjne, Dyrektor KIS zrewidował swoje poglądy dotyczące usług ubezpieczeniowych i rozpoczął zmianę stanowisk w wydawanych interpretacjach indywidualnych. Zmiana ta była na tyle przełomowa, iż w wielu przypadkach Dyrektor KIS wycofał wcześniej złożone skargi kasacyjne od wyroków WSA. Przykładowo, w interpretacji indywidualnej z dnia za prawidłowe zostało uznane stanowisko wnioskodawcy, iż usługi ubezpieczeniowe nie podlegają opodatkowaniu WHT. Kolejne wydawane interpretacje podtrzymywały tę korzystną linię (por. interpretacja z dnia 23 listopada 2023 r., nr 0114-KDIP2-1.4010.526.2023.2.MW, 30 listopada 2023 r., nr 0111-KDIB2-1.4010.494.2023.1.MM).
Usługi ubezpieczeniowe na gruncie WHT – aktualne trendy
Powyższa tendencja pomyślnie utrzymuje się do chwili obecnej. Najnowsze interpretacje, jak ta z dnia 2 maja 2024 r., nr 0111-KDIB1-1.4010.322.2020.10.SH również wskazują na brak obowiązku opodatkowania u źródła wynagrodzenia z tytułu usług ubezpieczeniowych. Trzeba jednak pamiętać, że wiele z interpretacji przedstawiających znowelizowane stanowisko, jak i ta przedstawiona powyżej wydane zostały na kanwie uprzednich wyroków sądów administracyjnych, które wiązały Dyrektora KIS co do oceny prawnej i dalszego postępowania.
Niewątpliwie pozostaje docenić zmianę stanowiska organów podatkowych w tej kwestii, ponieważ – zakładając optymistyczne podejście - w niedalekiej przyszłości pozostanie ono ugruntowaną linią orzeczniczą, a płatnicy podatku u źródła będą mieli pewność, że nie muszą pozyskiwać certyfikatów rezydencji od ubezpieczycieli, ani wykazywać należności z tytułu usług ubezpieczeniowych w informacjach IFT.
