Fundacja rodzinna w organizacji a rejestr beneficjentów rzeczywistych

Fundacja rodzinna ma obowiązek dokonania zgłoszenia do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych (CRBR). Jak wiadomo, CRBR służy zachowaniu przejrzystości i jawności rzeczywistych uprawnionych (beneficjentów) w ramach podmiotów zbiorowych, w szczególności spółek. 

Ważnym jest, że zgłoszenie do CRBR to warunek konieczny w celu założenia rachunku bankowego dla podmiotów, których obowiązek zgłoszenia dotyczy. Oznacza to, że dopóki nie dokona się zgłoszenia do CRBR, dopóty bank nie otworzy rachunku bankowego. Ten sam mechanizm – przynajmniej teoretycznie – dotyczy fundacji rodzinnych. I owszem, fundacja ma obowiązek dokonać zgłoszenia w terminie 14 dni od daty wpisu do Rejestru Fundacji Rodzinnych (RFR). 

Problem powstaje, gdy mowa jest o fundacji rodzinnej już założonej (aktem założycielskim w formie aktu notarialnego), ale jeszcze nie wpisanej do RFR, tj. fundacja rodzinna w organizacji. Absurdalna wręcz długotrwałość procedur rejestracyjnych fundacji rodzinnych jest faktem powszechnie znanym, a obecnie czas oczekiwania na postanowienie o rejestracji dochodzi aż w skrajnych przypadkach do 10 miesięcy.  

Co zatem może zrobić fundacja rodzinna w organizacji? Czy powinna złożyć wniosek o wpis do CRBR? Otóż, co ciekawe, Ministerstwo Finansów stoi na stanowisku, że nie! Całkowicie odmiennie niż w przypadku spółek w organizacji, które to mogą i muszą złożyć wniosek do CRBR. W praktyce wnioski o wpis do CRBR dla fundacji rodzinnych są bardzo często w ogóle pomijane przez system (brak ujawnienia informacji i jednoczesny brak jakiejkolwiek informacji o odrzuceniu/oddaleniu wniosku). Ciekawostką jednak jest, że w niektórych przypadkach udaje się uzyskać w CRBR wpis dla fundacji rodzinnej w organizacji. Rozsądnym jest więc spróbować złożyć wniosek, tym bardziej, że nie jest powiązany z jakąkolwiek opłatą. Jeśli się powiedzie, problem przestaje istnieć. 

Rodzi się pytanie, czy w związku z problemami związanymi z CRBR fundacja w organizacji w ogóle może posiadać rachunek bankowy? Zgodnie bowiem z regulacjami AML, do założenia rachunku banki wymagają bezwzględnie ujawnienia danych w CRBR. Co zatem, jeśli fundacja w organizacji nie może uzyskać wpisu do CRBR? Otóż może. 

Banki wychodzą naprzeciw potrzebom rynku i oferują różne rozwiązania dla fundacji rodzinnych w organizacji. Są to np. rachunki warunkowe (po warunkiem wpisu fundacji do RFR), rachunki pasywne (można na nie wpłacać środki, ale już nie wypłacać do momentu rejestracji w RFR i złożenia wniosku do CRBR), albo rachunek bankowy, za którego prowadzenie bank pobiera dodatkowe opłaty (niejako wynagrodzenie za ryzyko, które bierze na siebie bank otwierając rachunek bez wpisu do CRBR). 

Podsumowując, jak to często bywa, zapanował bałagan spowodowany stanowiskiem Ministerstwa Finansów odnośnie CRBR dla fundacji rodzinnych w organizacji z jednoczesnym brakiem uregulowania kwestii rachunku bankowego dla fundacji bez wpisu do CRBR. Niemniej, rynek nie znosi próżni i już są dostępne rozwiązania tej specyficznej sytuacji. Żywimy jednak nadzieję, że ustawodawca tak dbający o uszczelnienie przepisów podatkowych dla fundacji rodzinnych dostrzeże również potrzebę załatania luk w praktycznych aspektach działania fundacji, jak właśnie w zakresie CRBR lub cyfryzacji i automatyzacji Rejestru Fundacji Rodzinnych lub… kodów PKD właściwych dla fundacji rodzinnych, których dotąd brak! Ale to już zupełnie inna historia…