Prosty sposób na sukcesję
Nie powinniśmy demonizować sukcesji ani traktować jej jak procesu zarezerwowanego wyłącznie dla dużych firm i skomplikowanych struktur prawnych. Paradoksalnie, w wielu przypadkach przekazanie dorobku życia może opierać się na prostym, czytelnym i w pełni skutecznym rozwiązaniu, czyi dobrze sporządzonym testamencie.
W Polsce przedmiotem dziedziczenia może być nie tylko dom, mieszkanie czy oszczędności, ale również zorganizowana masa majątkowa, czyli to, co stanowi faktyczne centrum naszej aktywności gospodarczej. Mówimy tu o trzech podstawowych kategoriach: przedsiębiorstwie, zorganizowanej części przedsiębiorstwa oraz gospodarstwie rolnym. Każda z nich może być przekazana w spadku — bez konieczności przeprowadzania przekształceń czy zakładania fundacji rodzinnej.
Co można przekazać
Przedsiębiorstwo to całość majątku zorganizowanego pod kątem prowadzenia działalności gospodarczej – od nieruchomości i sprzętu po znaki towarowe, umowy czy prawa majątkowe. Zorganizowana część przedsiębiorstwa to jego wydzielony segment, który może działać samodzielnie, na przykład oddział, linia produkcyjna czy część usługowa. Z kolei gospodarstwo rolne, zgodnie z przepisami, to nie tylko ziemia, ale też budynki, urządzenia, zwierzęta oraz prawa związane z prowadzeniem działalności rolniczej.
Wszystkie te formy mają jedną wspólną cechę – mogą być przedmiotem dziedziczenia. To oznacza, że właściciel może już za życia zadecydować, komu i w jakiej formie przekaże swój dorobek, wskazując to w testamencie.
Testament, który daje ciągłość
Testament notarialny to najprostsza i zarazem najbezpieczniejsza forma przekazania przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego. Daje on możliwość precyzyjnego określenia, kto ma kontynuować działalność, jakie składniki majątku wchodzą w skład spadku, a także jak mają być rozdzielone udziały między spadkobierców.
Dokument musi konkretny, technicznie poprawny i sporządzony w odpowiedniej formie notarialnej. Wtedy po śmierci właściciela możliwe będzie szybkie i sprawne przeprowadzenie postępowania spadkowego, bez potrzeby reorganizacji lub przekształceń.
Prosta konstrukcja, realny efekt
Dobrze przygotowany testament może stać się narzędziem sukcesji z prawdziwego zdarzenia. Pozwala zachować ciągłość działania firmy, zabezpiecza rodzinę, a przede wszystkim – eliminuje chaos. W wielu przypadkach to właśnie ta najprostsza droga, oparta na klasycznych rozwiązaniach prawa spadkowego, okazuje się skuteczniejsza niż rozbudowane konstrukcje prawno-podatkowe.
To oczywiście nie jest model dla każdego – nie zastąpi fundacji rodzinnej czy planowania korporacyjnego w dużych strukturach. Ale dla przedsiębiorców prowadzących działalność w formie jednoosobowej, wspólników mniejszych spółek czy właścicieli gospodarstw rolnych, może być rozwiązaniem wystarczającym i niezwykle praktycznym.
