Rewolucja w VAT? Co musisz wiedzieć o nadchodzących zmianach w przepisach podatkowych

Nowelizacja Ustawy o VAT i Ustawy o NIP to temat, który budzi spore emocje w środowisku księgowych i dyrektorów finansowych. Projekt o numerze UD314, przygotowany przez Ministerstwo Finansów i Gospodarki, ma na celu uszczelnienie systemu, uproszczenie procedur i dostosowanie krajowych przepisów do wyroków Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE). To pakiet ponad 25 kluczowych zmian, które mogą znacząco wpłynąć na codzienną pracę Twojej firmy. Czy jesteś gotowy na te wyzwania? 

Kluczowe zmiany w Ustawie o VAT: Uproszczenia i dostosowania do prawa UE 

Projekt nowelizacji przewiduje szereg istotnych modyfikacji, które dotykają kluczowych obszarów rozliczeń VAT. Poniżej najważniejsze z nich. 

1. Ułatwienia dla przedsiębiorców

• Koniec z VAT-Z: To jedna z najbardziej wyczekiwanych zmian. Zniknie obowiązek składania odrębnego zgłoszenia VAT-Z. Informacje o spisie z natury będą pozyskiwane bezpośrednio z JPK_VAT, co oznacza mniejszą biurokrację i oszczędność czasu. 

• Łatwiejsza rejestracja i aktualizacja VAT-R: Po aktualizacji danych adresowych nie trzeba już będzie składać zgłoszenia VAT-R. To spore uproszczenie, zwłaszcza dla firm o rozbudowanej strukturze. 

• Skład VAT: Nowa instytucja, która ma ułatwić międzynarodowy obrót towarowy. Pozwoli ona na zastosowanie stawki 0% VAT na dostawy i wewnątrzwspólnotowe nabycia towarów, a także na usługi świadczone wewnątrz składu. Podatek będzie płacony dopiero po wyprowadzeniu towarów. 

• Koniec 14-dniowego terminu przy WNT: Likwidacji ulegnie obowiązek zapłaty VAT w ciągu 14 dni od wewnątrzwspólnotowego nabycia środka transportu. 

• Wsteczny status VAT: Wreszcie będziesz mieć możliwość sprawdzenia statusu podatnika w rejestrze VAT aż 5 lat wstecz, co zwiększy bezpieczeństwo transakcji. 

2. Dostosowanie do wyroków TSUE

• Odliczenie VAT: Projekt eliminuje możliwość odmowy prawa do odliczenia VAT, jeśli czynność została uznana za pozorną lub nieważną. To kluczowa zmiana, która wynika z wyroku TSUE w sprawie C-114/22. 

• Rolnicy i VAT: Wprowadzona zostanie możliwość rejestracji jako odrębnego podatnika VAT dla każdej osoby fizycznej prowadzącej działalność rolniczą w ramach wspólnego majątku, co jest zgodne z wyrokiem TSUE w sprawie C-697/20. 

• Stawka 0% na usługi importowe: Rozszerzenie możliwości stosowania stawki 0% na usługi ubezpieczenia oraz usługi związane z importem towarów, których wartość została włączona do podstawy opodatkowania. Zmiana jest efektem wyroku TSUE w sprawie C-273/16. 

3. Uszczelnienie i doprecyzowanie przepisów

• Rozszerzenie odpowiedzialności solidarnej: Nowe regulacje rozszerzają odpowiedzialność solidarną nabywcy za zaległości podatkowe sprzedawcy, m.in. na usługi niematerialne (doradcze, księgowe, reklamowe) czy transakcje opłacone MPP, w których nabywca wiedział o nieprawdziwych danych na fakturze. 

• Nowe zasady dla kas fiskalnych: Nowe przepisy wprowadzają m.in. obowiązek utylizacji zużytych kas, kary za brak ich wyrejestrowania oraz zakaz wymiany pamięci fiskalnej w starszych modelach. 

• Ujednolicenie momentu powstania obowiązku podatkowego: Obowiązek ten będzie powstawał z chwilą wykonania usługi lub przeniesienia własności towarów, co ujednolici zasady dotyczące odszkodowań. 

• Zmiana klasyfikacji towarów: Klasyfikacja towarów z załącznika nr 15 do Ustawy o VAT zostanie zmieniona z PKWiU na Nomenklaturę Scaloną (CN), co ma uprościć proces identyfikacji. 

Zmiany w Ustawie o NIP: Uproszczone procedury i większa kontrola 

Nowelizacja Ustawy o NIP dotyczy przede wszystkim uproszczenia formalności i usprawnienia instytucji uchylania numeru NIP. 

• Wzory formularzy: Wzory zgłoszeń identyfikacyjnych i aktualizacyjnych nie będą już określane w rozporządzeniu, lecz będą udostępniane na stronie Biuletynu Informacji Publicznej. 

• Uchylenie i przywracanie NIP: Zmiany upraszczają procedurę uchylania NIP – decyzja administracyjna zostanie zastąpiona czynnością materialno-techniczną. Jednocześnie rozszerzono katalog przesłanek zarówno do uchylenia (np. brak kontaktu z podatnikiem), jak i przywrócenia NIP. 

Podsumowanie i co dalej? 

Projekt nowelizacji Ustawy o VAT i NIP to kompleksowy pakiet zmian, który ma uporządkować i unowocześnić polski system podatkowy. Z jednej strony wprowadza szereg oczekiwanych uproszczeń, z drugiej – zwiększa odpowiedzialność i kontrolę, szczególnie w obszarze przeciwdziałania oszustwom. 

Kluczowe daty to koniec 2025 r., kiedy to projekt ma zostać przyjęty przez Radę Ministrów. Zalecamy bieżące śledzenie procesu legislacyjnego i przygotowanie się na nowe obowiązki. Czy Twoja firma jest gotowa na te zmiany?