Stawka VAT na napoje bezalkoholowe – co decyduje (będzie decydowało)?

Stawka VAT w odniesieniu do napojów bezalkoholowych może być różna w zależności od składu napoju oraz „kontekstu konsumenckiego” nabycia (dostawa towaru / usługa przygotowania i podania napoju). Jednocześnie w omawianym zakresie projektowane są zmiany legislacyjne zmieniające właściwe stawki.  

Kiedy stawka 5%? 

W załączniku nr 10 do ustawy o VAT (Wykaz towarów i usług opodatkowanych stawką podatku w wysokości 5%), w poz. 17 ujęto CN ex 2202: wody, włącznie z wodami mineralnymi i wodami gazowanymi, zawierające dodatek cukru lub innego środka słodzącego, lub wody aromatyzowane i pozostałe napoje bezalkoholowe, z wyłączeniem soków owocowych, z orzechów i warzywnych, objętych pozycją CN 2009 - wyłącznie produkty: 

1. jogurty, maślanki, kefiry, mleko nieobjęte działem CN 04 - z wyłączeniem produktów zawierających kawę oraz jej ekstrakty, esencje lub koncentraty, 
2. napoje bezalkoholowe, w których udział masowy soku owocowego, warzywnego lub owocowo-warzywnego wynosi nie mniej niż 20% składu surowcowego, 
3. preparaty do początkowego żywienia niemowląt, w tym mleko początkowe, preparaty do dalszego żywienia niemowląt, w tym mleko następne, mleko i mleko modyfikowane dla dzieci, o których mowa w ustawie z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia, 
4. niezawierające produktów objętych pozycjami od CN 0401 do CN 0404 lub tłuszczu uzyskanego z produktów objętych pozycjami od CN 0401 do CN 0404: 
5. napoje na bazie soi o zawartości białka 2,8% masy lub większej (CN 2202 99 11),  
6. napoje na bazie soi o zawartości białka mniejszej niż 2,8% masy; napoje na bazie orzechów objętych działem CN 08, zbóż objętych działem CN 10 lub nasion objętych działem CN 12 (CN 2202 99 15). 

Sprzedaż napoju (dostawa towaru) wskazanego w poz. 17 załącznika nr 10 podlega opodatkowaniu stawką 5% VAT. Przykładowo – konsument wchodzi do sklepu i kupuje butelkę piwa bezalkoholowego, w składzie którego udział masowy soku owocowego wynosi nie mniej niż 20% składu surowcowego. 

Dostawa napoju energetycznego 

Jeżeli napój energetyczny spełnia parametry z poz. 17 pkt 2 załącznika nr 10 do ustawy o VAT – dostawa towaru (napoju) jest opodatkowana stawką 5%. Potwierdza to przykładowo Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w WIS z dnia 05.06.2024 r., nr 0111-KDSB2-1.440.105.2024.1.AB: … lekko gazowany napój energetyczny (…) … jego dostawa, import lub wewnątrzwspólnotowe nabycie podlega opodatkowaniu stawką podatku od towarów i usług w wysokości 5%, na podstawie art. 41 ust. 2a ustawy w zw. z poz. 17 załącznika nr 10 do ustawy. Opisany we wniosku towar stanowi bowiem napój bezalkoholowy, w którym udział masowy soku owocowego wynosi nie mniej niż 20% składu surowcowego.   

Kiedy stawka 8%? 

Na podstawie art. 41 ust. 2 ustawy o VAT dla towarów i usług wymienionych w załączniku nr 3 do ustawy, innych niż klasyfikowane według PKWiU w grupowaniu usługi związane z wyżywieniem (PKWiU 56), stawka podatku wynosi 7% (obecnie 8%).  

Stosownie do art. 41 ust. 12f pkt 1 ustawy o VAT stawkę podatku, o której mowa w ust. 2, stosuje się do dostawy towarów i świadczenia usług klasyfikowanych według PKWiU w grupowaniu usługi związane z wyżywieniem (PKWiU 56), z wyłączeniem sprzedaży w zakresie napojów innych niż wymienione w załączniku nr 3 lub załączniku nr 10 do ustawy lub w przepisach wykonawczych wydanych na jej podstawie, w tym ich przygotowania i podania.  

W Sekcji I PKWiU 2015 (Usługi związane z zakwaterowaniem i usługi gastronomiczne). W Dziale 56 wskazanej Sekcji ujęto Usługi związane z wyżywieniem – Dział ten obejmuje m.in. usługi przygotowywania i podawania napojów (56.30.10.0).   

A contrario napoje dostarczane w ramach Usług związanych z wyżywieniem (w tym usługa przygotowania i podania napoju), które zostały wskazane w załączniku nr 10 do ustawy o VAT, podlegają opodatkowaniu stawką 8%. Przykładowo – konsument wchodzi do restauracji, siada przy stoliku i zamawia piwo bezalkoholowe spełniające parametry z poz. załącznika nr 10 ustawy o VAT; kelner wyjmuje piwo z lodówki, otwiera, przelewa do szklanki i dostarcza do stolika (usługa „przygotowania i podania napoju”).  

Przygotowanie i podanie napoju energetycznego (usługa) 

Podobnie, usługa przygotowania i podania napoju energetycznego spełniającego parametry z poz. 17 pkt 2 załącznika nr 10 do ustawy o VAT - podlega opodatkowaniu z zastosowaniem stawki 8%.   

Projektowane zmiany – projekt utworzony w RCL z dniem 04.12.2025 r. 

Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług zamieszczony w wykazie Rządowego Centrum Legislacji (RCL) przewiduje zmiany w treści poz. 17 załącznika nr 10 do ustawy o VAT. Pkt 2 wskazanej pozycji załącznika ma obejmować: napoje bezalkoholowe, w których udział masowy soku owocowego, warzywnego lub owocowo-warzywnego wynosi nie mniej niż 20 % składu surowcowego – z wyłączeniem: 

1. bezalkoholowych odpowiedników napojów alkoholowych objętych pozycjami od CN 2203 do CN 2208, w tym piwa, wina (w tym musującego), cydru, a także mieszanin z udziałem przynajmniej jednego z nich, 
2. napojów z dodatkiem kofeiny lub tauryny.  
   
   

Projektowana zmiana sprowadza się zatem do tego, że zakup piwa bezalkoholowego (dostawa towaru) nawet, jeżeli napój ten posiada udział masowy soku owocowego nie mniejszy niż 20% składu surowcowego – będzie opodatkowana stawką 8% (restaurator kupi 200 butelek piwa bezalkoholowego z podatkiem naliczonym według stawki 8% i sprzeda konsumentowi „usługę przygotowania i podania napoju” naliczając podatek według stawki 8%).  

Krótko mówiąc: tam gdzie obecnie zastosowanie znajduje stawka 5%, planowane jest wprowadzenie stawki 8%. Dla sprzedaży piwa bezalkoholowego / bezalkoholowego napoju energetycznego, w których udział masowy soku owocowego jest nie mniejszy niż 20% składu surowcowego - zastosowanie ma znajdować stawka 8%. Natomiast dostarczenie takich napojów w ramach usługi „przygotowania i podania”, bez zmian, będzie podlegało opodatkowaniu stawką 8%.  

Dlaczego? 

Zdaniem projektodawcy z przeprowadzonych analiz wynika, że nie ma uzasadnienia, aby bezalkoholowe odpowiedniki napojów alkoholowych, a także napoje energetyczne korzystały ze stawki preferencyjnej wynoszącej 5%. Projektodawca powołuje się na fakt, że oferta handlowa takich napojów uległa ostatnio znacznemu rozszerzeniu (ten segment rynku wart jest coraz więcej pieniędzy), a Rzecznik Praw Dziecka sygnalizuje, że w Polsce nie jest prowadzona skuteczna polityka na rzecz wychowania w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, zwłaszcza w zakresie ochrony małoletnich przed negatywnymi skutkami szkodliwego spożywania alkoholu - spożywanie bezalkoholowego piwa zawierającego sok owocowy przez osoby niepełnoletnie jest zapewne postrzegane jako „symulowanie”, czy „wdrażanie” do spożywania napoju alkoholowego (w końcu to „piwo” i to „piwo”). Dlatego dzieci będą mogły spożywać owocowe piwo bezalkoholowe drożej w ramach „odpowiedzialnej polityki społecznej i zdrowotnej”.