VAT od kar umownych: Kiedy płacisz, a kiedy nie? Nowe światło z interpretacji KIS!
Kwestia opodatkowania kar umownych podatkiem VAT od lat budzi gorące dyskusje wśród przedsiębiorców i prawników. Chociaż wydaje się, że temat był już wielokrotnie wałkowany, najnowsze orzeczenia i interpretacje rzucają nowe światło na tę złożoną materię, pokazując, że diabeł tkwi w szczegółach!
Niedawno, Trybunał Sprawiedliwości UE w głośnej sprawie Apcoa Parking Danmark (C-90/20) jasno stwierdził, że płatności z tytułu kar umownych za nieprzestrzeganie regulaminów parkingowych podlegają VAT. To orzeczenie tylko podgrzało atmosferę i utwierdziło wielu w przekonaniu, że większość kar umownych będzie objęta VAT.
Czy na pewno? Okazuje się, że nie zawsze!
Przełomowa interpretacja Dyrektora KIS: Kara karze nierówna
Ciekawe i zarazem bardzo ważne spojrzenie na opodatkowanie kar umownych VAT przedstawił Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 16 października 2024 roku (sygn. 0114-KDIP1-1.4012.516.2024.2.MM). To orzeczenie może być światełkiem w tunelu dla wielu firm.
Sprawa dotyczyła spółki zajmującej się wynajmem nieruchomości. W umowach najmu, w ściśle określonych sytuacjach (np. ogłoszenie likwidacji najemcy), przewidziano możliwość wypowiedzenia umowy. W takich przypadkach najemca mógł być zobowiązany do dwóch rodzajów świadczeń na rzecz wynajmującego:
- Kara umowna: W wysokości czynszu najmu, który byłby należny, gdyby umowa nie została rozwiązana. Co ważne, zapłata tej kary nie wykluczała możliwości dochodzenia przez spółkę wyższego odszkodowania za poniesione straty. Spółka podkreśliła, że ta kara ma zrekompensować poniesioną szkodę i utracone korzyści.
- Zwrot kwoty kontrybucji: Odpowiednia część wydatków poniesionych przez spółkę na adaptację lokali, proporcjonalnie do okresu, w którym umowa najmu standardowo by trwała. Zwrot kontrybucji miał na celu pokrycie kosztów adaptacji lokalu.
Właśnie te niuanse okazały się kluczowe dla rozstrzygnięcia, czy oba świadczenia podlegają VAT.
Stanowisko KIS: Kiedy VAT, a kiedy nie?
Dyrektor KIS w swojej interpretacji jasno rozdzielił te dwie płatności, co jest niezwykle istotne dla przedsiębiorców:
- Kara umowna – brak VAT!
Organ uznał, że zapłata kary umownej w przedstawionym przypadku nie podlega opodatkowaniu VAT. Dlaczego? Ponieważ ma ona charakter odszkodowawczy. KIS stwierdził, że kara ta:
„[...] nie jest wynagrodzeniem za żadną usługę Spółki, lecz ma charakter odszkodowawczy. Kara Umowna ma zrekompensować szkody (konieczność poszukiwania nowego najemcy, co pochłania zasoby po stronie Spółki i generuje koszty) lub utracone przez Spółkę korzyści, jakie Spółka uzyskałaby wskutek dalszego obowiązywania umowy najmu, a których nie uzyska ze względu na konieczność wcześniejszego jej rozwiązania z uwagi na naruszenie warunków umowy przez najemcę”.
To bardzo dobra wiadomość dla firm, które w umowach zabezpieczają się karami o charakterze stricte odszkodowawczym.
2. Zwrot kwoty kontrybucji – VAT jest!
Inaczej potraktowano zwrot kwoty kontrybucji. Tutaj Dyrektor KIS uznał, że płatność podlega VAT. Uzasadnienie jest proste:
„Zwrot Kontrybucji stanowi w istocie wynagrodzenie za świadczenie usług przez Spółkę. Roszczenie o zwrot poniesionych kosztów lub udzielonych rabatów nie będzie miało charakteru odszkodowawczego ani nie będzie stanowiło zwrotu utraconych zysków, lecz będzie częścią należnego Spółce wynagrodzenia za konkretne świadczenie - przystosowanie lokalu do potrzeb najemcy. Otrzymany przez Spółkę Zwrot Kontrybucji od najemcy należy traktować jako wynagrodzenie za skonkretyzowane świadczenie usług podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ spełniona jest przesłanka istnienia związku pomiędzy wypłatą Zwrotu Kontrybucji, a otrzymaniem świadczenia wzajemnego, co jest warunkiem koniecznym do uznania, że mamy do czynienia z czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług”.
W tym przypadku zwrot kosztów adaptacji lokalu został potraktowany jako element wynagrodzenia za świadczoną usługę przystosowania lokalu do potrzeb najemcy.
Wnioski dla Twojej firmy: Dlaczego to takie ważne?
Jak widać, w kwestii VAT od kar umownych kluczowe są drobne, ale istotne niuanse. To, czy dana płatność zostanie uznana za odszkodowanie (zwolnione z VAT), czy za wynagrodzenie za usługę (objęte VAT), zależy od dokładnej analizy charakteru i celu tej płatności.
Dlatego, zanim wystawisz fakturę lub zaksięgujesz otrzymaną płatność, zawsze warto dokładnie przeanalizować każdy przypadek pod kątem podatkowym. Pamiętaj, że interpretacja indywidualna KIS chroni wyłącznie podmiot, dla którego została wydana, jednak stanowi cenną wskazówkę interpretacyjną.
Masz wątpliwości dotyczące opodatkowania kar umownych w Twojej firmie? Skontaktuj się z nami – lepiej zapobiegać niż leczyć!
