Zaniechana inwestycja a korekta VAT z art. 91 – kiedy NIE trzeba oddawać odliczonego podatku? (świeża interpretacja KIS)
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w piśmie z 30 września 2025 r. o sygnaturze 0111-KDIB3-2.4012.598.2025.1.SR potwierdził, że podatnik, który z przyczyn od siebie niezależnych zaniechał wieloletniej inwestycji, nie jest zobowiązany do korekty odliczonego wcześniej podatku naliczonego na podstawie art. 91 ustawy o VAT, o ile w momencie ponoszenia wydatków posiadał obiektywny zamiar wykorzystania ich do czynności opodatkowanych i nie doszło później do zmiany przeznaczenia tych nakładów.
Stan faktyczny był klasyczny dla dużych przedsięwzięć infrastrukturalnych: przez ponad dekadę realizowano etap przygotowawczy „projektu X” – analizy, koncepcje, dokumentację, prace terenowe – bez rozpoczęcia budowy i bez wytworzenia jakiegokolwiek środka trwałego. Wskutek zmian regulacyjnych i pogorszenia opłacalności Komitet Inwestycyjny zarekomendował zamknięcie projektu, co zarząd spółki sformalizował uchwałą z 15 stycznia 2025 r.
Równocześnie uruchomiono nowy, technologicznie odrębny „projekt Y”, w tej samej lokalizacji, z wykorzystaniem jedynie części nakładów z X. Spółka rzetelnie rozdzieliła poniesione koszty na elementy możliwe do alokacji do Y oraz na wydatki stricte „pod X”, które nie będą już służyć żadnej działalności gospodarczej i zostały spisane jako inwestycja zaniechana.
Organ zaakceptował podejście podatnika, wskazując, że o prawie do odliczenia decyduje przede wszystkim intencja na moment nabycia (art. 86 ust. 1 ustawy o VAT), a nie ostateczny rezultat. Skoro na etapie zakupów istniał obiektywnie udokumentowany zamiar wykonywania czynności opodatkowanych – w tym przypadku sprzedaży energii – to prawo do odliczenia powstało i zostało zrealizowane prawidłowo. Samo zaniechanie inwestycji, spowodowane czynnikami zewnętrznymi, nie niweczy tego prawa i nie uruchamia mechanizmu korekt z art. 91, o ile nie doszło do zmiany przeznaczenia nabytych towarów i usług. Dyrektor KIS podkreślił, że w sprawie nie powstał i nie został oddany do używania żaden środek trwały, a zatem nie rozpoczął się 5- lub 10-letni okres korekty właściwy dla majątku trwałego. Co istotne, wydatki „pozostawione po X” nie zostały skierowane do działalności zwolnionej od VAT ani niepodlegającej opodatkowaniu, nie nastąpiło też ich odpłatne zbycie. W konsekwencji nie zaistniały przesłanki z art. 91 ust. 7–8, które mogłyby skutkować zmianą prawa do odliczenia i koniecznością korekty.
Uzasadnienie interpretacji wpisuje się w utrwaloną linię orzeczniczą TSUE i praktykę krajową. Organ powołał zasadę neutralności VAT i „niezwłocznego odliczenia”, zgodnie z którą podatek naliczony należy odliczać już przy nabyciu, gdy docelowym przeznaczeniem są czynności opodatkowane. W podobnym duchu wypowiadał się Trybunał m.in. w sprawach C-249/17 Ryanair, C-37/95 Ghent Coal czy C-110/94 INZO, akcentując, że niepowodzenie inwestycji z przyczyn obiektywnych nie przekreśla pierwotnego prawa do odliczenia.
