Zmiany w zakresie procedur MDR i sankcji za brak raportowania schematów podatkowych

Zmiany w zakresie procedur MDR i sankcji za brak raportowania schematów podatkowych

1. Uchylenie obowiązku posiadania wewnętrznej procedury MDR
2. Ocena zmiany
3. Zmiany w zakresie sankcji za niewykonanie obowiązków MDR
4. Ocena zmiany

Uchylenie obowiązku posiadania wewnętrznej procedury MDR

Jedną ze zmian proponowanych przez ustawodawcę przy nowelizacji przepisów o schematach podatkowych jest uchylenie obowiązku posiadania wewnętrznej procedury przeciwdziałania niewywiązywaniu się z obowiązku przekazywania informacji o schematach podatkowych (MDR). Dotychczasowe przepisy, mimo że miały na celu zapewnienie należytej staranności przy raportowaniu schematów, budziły wiele wątpliwości w zakresie jasnego stwierdzenia, kto tak naprawdę ma ustawowy obowiązek posiadania procedury MDR i na kogo mogą być nałożone ewentualne sankcje za jej brak.

Proponując nowelizację przepisów, ustawodawca stwierdził, że wymóg posiadania formalnej procedury nie jest konieczny do osiągnięcia głównego celu Dyrektywy MDR, jakim jest skuteczne i terminowe raportowanie schematów podatkowych. Zamiast nakładać sztywne obowiązki proceduralne, ustawodawca proponuje pozostawienie decyzji o wdrożeniu wewnętrznej procedury samym podmiotom – uwzględniając ich specyfikę, skalę działalności i poziom profesjonalizmu.

Ocena zmiany:

Chociaż planowane uchylenie obowiązku posiadania procedury wewnętrznej dotyczącej przeciwdziałania niewywiązywaniu się z obowiązków MDR bez wątpienia odciąża firmy z nadmiernego formalizmu, to jednak zmiana ta może mieć również negatywne konsekwencje praktyczne.

W aktualnym stanie prawnym obowiązek opracowania procedury wewnętrznej wymuszał na podmiotach określenie jasnych zasad odpowiedzialności za realizację obowiązków MDR, w tym przypisanie odpowiedzialności konkretnym osobom, ustalenie procesów identyfikacji schematów podatkowych oraz podział obowiązków raportowych wewnątrz organizacji. Procedura ta, choć często postrzegana jako biurokratyczna, pełniła funkcję organizacyjną i prewencyjną, pomagając zapewnić terminowe i prawidłowe wykonywanie obowiązków raportowych.

W sytuacji, gdy obowiązek posiadania procedury zostanie zniesiony, istnieje realne ryzyko, że w wielu firmach zabraknie jasno wyznaczonych zasad odpowiedzialności za MDR. Skutkiem tego, może być chaos organizacyjny: nieokreślenie osób odpowiedzialnych, niejednoznaczność podziału obowiązków, opóźnienia lub wręcz brak identyfikacji schematów wymagających raportowania. W konsekwencji, może to prowadzić do naruszeń obowiązków sprawozdawczych, za które przewidziane są wysokie sankcje – mimo, że obowiązek posiadania procedury i sankcje za jej brak mają zostać zniesione. Brak obowiązkowej procedury może spowodować, że firmy nie poświęcą odpowiednio dużo uwagi organizacji procesu identyfikowania i zgłaszania schematów podatkowych, skupiając się jedynie na minimalizacji formalnych wymogów, a nie na efektywnym zarządzaniu ryzykiem podatkowym.

Zmiany w zakresie sankcji za niewykonanie obowiązków MDR

Drugim istotnym obszarem zmian jest modyfikacja sankcji za niewywiązywanie się z obowiązków MDR, przewidzianych w Kodeksie karnym skarbowym.

Obecnie Polska stosuje jedne z najwyższych kar finansowych w Unii Europejskiej za uchybienia w zakresie MDR – sięgające nawet około 9 mln euro. Dla porównania: w Holandii najwyższa kara wynosi około 870 tys. euro, w Luksemburgu 250 tys. euro, a w Hiszpanii 4 tys. euro. Tak rażąca dysproporcja stanowiła nie tylko problem wizerunkowy, ale mogła też prowadzić do nadmiernego ryzyka dla podmiotów gospodarczych.

Nowelizacja zakłada obniżenie maksymalnej kary z 720 do 240 stawek dziennych. Jednocześnie wprowadza penalizację opóźnień w przekazywaniu informacji MDR-3 (informacja o zastosowaniu schematu podatkowego) i MDR-4 (informacja kwartalna o udostępnieniu schematu podatkowego standaryzowanego), co dotąd nie było wprost ścigane, mimo że prawo nakładało obowiązek terminowego działania.

Ocena zmiany:

Zmniejszenie sankcji za naruszenia obowiązków w zakresie raportowania schematów podatkowych (MDR) to długo wyczekiwana i absolutnie niezbędna zmiana, która wreszcie przywraca proporcjonalność polskich regulacji do standardów obowiązujących w Unii Europejskiej.

Obowiązek raportowania MDR powinien mieć charakter informacyjny, a jego podstawowym celem powinno być dostarczanie organom podatkowym danych o potencjalnie agresywnych działaniach optymalizacyjnych – nie zaś karanie podatników za każde, nawet drobne uchybienie proceduralne.

Obniżenie wysokości kar – z 720 do 240 stawek dziennych – to krok we właściwym kierunku. Zmiana ta przywraca równowagę między potrzebą zapewnienia skuteczności systemu MDR a koniecznością ochrony podatników przed nadmiernym ryzykiem sankcji finansowych, które w praktyce mogłyby zniechęcać do dobrowolnego i rzetelnego raportowania.