Cesja wierzytelności z tytułu zaliczki a korekta faktury
- Analiza
Nie istnieją podstawy prawne do tego, aby w związku z cesją wierzytelności z tytułu zapłaty zaliczki
przez cedenta należało wystawić fakturę korygującą.
Zgodnie z art. 106b ust. 1 pkt 1 i 4 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług
(Dz.U. z 2025 r. poz. 775, dalej: ustawa o VAT), podatnik jest zobowiązany do wystawienia faktury
dokumentującej:
- sprzedaż (odpłatną dostawę towarów lub świadczenie usług),
- otrzymanie całości lub części zapłaty (np. zaliczki, zadatku, przedpłaty) przed dokonaniem
dostawy towarów lub świadczeniem usług.
Zawarcie umowy cesji pomiędzy cedentem a cesjonariuszem nie skutkuje obowiązkiem wystawienia faktur korygujących, ponieważ:
- nie dochodzi do rozwiązania umowy sprzedaży ani zwrotu środków na rzecz klienta,
- zmienia się wyłącznie strona umowy, przy zachowaniu tego samego stosunku
zobowiązaniowego,
- faktura zaliczkowa odzwierciedla prawidłowy stan faktyczny istniejący na dzień jej wystawienia.
Podkreślić należy, że przepisy ustawy o VAT nie przewidują obowiązku korygowania faktury z uwagi na zmianę nabywcy w wyniku cesji. Korekta mogłaby być wymagana jedynie w przypadku faktycznego zwrotu zaliczki.
- Orzecznictwo oraz stanowisko organów podatkowych
Z orzecznictwa sądów administracyjnych wynika, że w sytuacji, w której w wyniku cesji praw i obowiązków na rzecz osoby trzeciej dochodzi do zmiany nabywcy towaru czy usługi, nie jest konieczne wystawienie faktury korygującej do faktury zaliczkowej. Tytułem przykładu wskazać można wyrok NSA z dnia 16 lipca 2014 r. (I FSK 1227/13) czy wyrok WSA w Warszawie z dnia 7 listopada 2019 r. (III SA/Wa 706/19). Jak czytamy w drugim z tych wyroków, "przepisy ustawy o VAT nie dają podstaw do skorygowania faktury z uwagi na to, że doszło do zmiany strony umowy, a przyszła dostawa towaru, na poczet której uiszczono zaliczkę, nie zostanie zrealizowana na rzecz pierwotnej strony umowy (cedenta) ale na rzecz podmiotu, który ją zastąpił (cesjonariusza). Tym samym brak jest podstaw do wystawienia faktury korygującej".
Na powyższą kwestię wskazywał również NSA w wyroku z dnia 10 maja 2023 roku, sygn. I FSK 441/20 – wyrok dotyczył sprzedaży mieszkań, jednak kluczowa teza ma charakter uniwersalny: brak obowiązku wystawienia faktury korygującej, jeżeli w wyniku cesji zmienia się strona umowy, lecz nie dochodzi do faktycznego zwrotu zaliczki.
Na powyższe wskazują również organy podatkowe w treści wydawanych interpretacji. Przykładowo interpretacja z dnia 8 marca 2023 roku, nr 0111-KDIB3-1.4012.18.2023.1.ICZ wydana w stanie faktycznym dotyczącym cesji praw i obowiązków cedenta z pierwotnej umowy sprzedaży samochodu na firmę leasingową (cesjonariusza).
