Jak ustalić jednorodność transakcji na potrzeby cen transferowych?
Jednym z kluczowych etapów przygotowania dokumentacji cen transferowych jest prawidłowe określenie, które transakcje między podmiotami powiązanymi mogą zostać uznane za jednorodne. Ustalenie jednorodności nie tylko determinuje zakres analiz porównawczych, ale również ma bezpośredni wpływ na poziom zgodności z przepisami i bezpieczeństwo podatkowe grupy kapitałowej.
Czym jest jednorodność transakcji?
Pojęcie transakcji jednorodnej odnosi się do zespołu działań o podobnym charakterze ekonomicznym, realizowanych na zbliżonych warunkach. Zgodnie z przepisami, w szczególności art. 11r ustawy o CIT oraz Wytycznymi OECD, o jednorodności transakcji przesądzają przede wszystkim ich funkcje, charakter przedmiotu transakcji, warunki handlowe, strony transakcji oraz okres, którego dotyczą.
Kryteria oceny jednorodności transakcji
Kluczowym elementem procesu jest analiza funkcjonalna, pozwalająca zrozumieć, jakie role pełnią poszczególne strony transakcji, jakie zasoby angażują oraz jakie ryzyka ponoszą. Jeżeli zestaw funkcji, aktywów i ryzyk jest zbliżony w obrębie analizowanych działań, można rozważać ich łączne traktowanie jako jednorodnej transakcji kontrolowanej.
Jednorodność musi również znaleźć odzwierciedlenie w charakterystyce towaru lub usługi, pod względem jakości, specyfikacji technicznej, zastosowania, poziomu przetworzenia czy stopnia standaryzacji. Na przykład sprzedaż tych samych produktów w różnych partiach i do różnych odbiorców powiązanych, przy zachowaniu tożsamych warunków handlowych, może być uznana za transakcję jednorodną.
Istotnym kryterium są także warunki transakcji, m.in. wolumeny, terminy i waluty płatności, stosowane rabaty, klauzule logistyczne, a także rynek geograficzny. Transakcje realizowane z różnymi podmiotami powiązanymi mogą być jednorodne, o ile pozostałe parametry ekonomiczne pozostają spójne.
W praktyce każdorazowo należy podejść do analizy indywidualnie. Warto także dokumentować proces ustalania jednorodności w sposób przejrzysty i uporządkowany, np. w formie tabelarycznej lub opisowej, wskazując zastosowane kryteria i uzasadnienie dla grupowania działań w jedną transakcję kontrolowaną.
Niewłaściwe zaklasyfikowanie transakcji, zarówno poprzez nadmierne łączenie, jak i nieuzasadnione rozdzielanie, może skutkować błędną analizą benchmarkingową oraz zwiększonym ryzykiem podatkowym. Dlatego precyzyjne ustalenie jednorodności powinno być jednym z kluczowych etapów planowania i dokumentowania rozliczeń wewnątrzgrupowych.
