Koniec interpretacji MDR: ukłon w stronę fiskusa kosztem podatników

1. Wstęp
2. Charakter obowiązku MDR
3. Skutki rezygnacji z interpretacji indywidualnych
4. Ocena proponowanej zmiany
5. Podsumowanie

Wstęp

Nowelizując przepisy o schematach podatkowych, ustawodawca zdecydował się na wprowadzenie rezygnacji z możliwości wydawania interpretacji indywidualnych dotyczących obowiązku zgłaszania schematów podatkowych. Uzasadnieniem tej decyzji jest wskazanie, że obowiązek MDR ma charakter wyłącznie informacyjny, a nie materialnoprawny.

Warto jednak zauważyć, że przez ostatnich pięć lat obowiązywania przepisów o MDR organy podatkowe i tak bardzo niechętnie wydawały interpretacje indywidualne w tym zakresie, często odmawiając ich wydania mimo korzystnych dla podatników stanowisk sądów administracyjnych. W praktyce proponowana zmiana niewiele więc zmieni, formalizując jedynie dotychczasowe podejście organów. Jest to jednak ewidentny ukłon w stronę administracji skarbowej, a nie podatników, którzy zostaną pozbawieni jednego z nielicznych narzędzi ochrony w zakresie raportowania MDR.

Charakter obowiązku MDR

Obowiązek raportowania schematów podatkowych wynika z implementacji dyrektywy DAC6 do polskiego porządku prawnego. Celem MDR jest dostarczanie administracji podatkowej informacji o planowanych lub wdrażanych rozwiązaniach mogących skutkować optymalizacją podatkową. Kluczowe znaczenie ma tu jednak rozróżnienie – ustawodawca traktuje MDR jako obowiązek o charakterze wyłącznie informacyjnym, a nie kreującym prawa czy obowiązki podatkowe.

W takim ujęciu zgłoszenie lub brak zgłoszenia schematu nie wpływa bezpośrednio na wysokość zobowiązania podatkowego podatnika. Z tego powodu ustawodawca uznaje, że nie jest zasadne wydawanie interpretacji indywidualnych, które są instrumentem ochronnym przewidzianym dla materialnoprawnych obowiązków podatkowych.

Skutki rezygnacji z interpretacji indywidualnych

Propozycja zmiany niesie za sobą kilka istotnych konsekwencji:

1. Brak pewności prawa – obecnie możliwość uzyskania interpretacji indywidualnej dawała możliwość podatnikom oraz promotorom (np. doradcom podatkowym) upewnić się, czy dane uzgodnienie wymaga zgłoszenia. Zniesienie tej możliwości może prowadzić do zwiększenia niepewności co do zakresu obowiązków raportowych.
2. Wzrost ryzyka sankcji – niezgłoszenie schematu podatkowego, mimo braku złej woli, może skutkować surowymi karami finansowymi. W sytuacji braku możliwości uzyskania interpretacji ryzyko to spoczywać będzie wyłącznie na podatnikach i promotorach.
3. Większe znaczenie wewnętrznych procedur MDR – podmioty zobowiązane do raportowania powinny jeszcze większą wagę przykładać do tworzenia i stosowania własnych procedur identyfikacji schematów podatkowych, pomimo propozycji uchylenia tego obowiązku dla firm 
4. Wzrost znaczenia objaśnień Ministerstwa Finansów – w zamian za indywidualne interpretacje podatnicy będą zmuszeni jeszcze bardziej polegać na ogólnych objaśnieniach i komunikatach Ministerstwa Finansów, które mają charakter miękki i nie gwarantują ochrony prawnej.
   
   

Ocena proponowanej zmiany

Moim zdaniem, proponowana zmiana jest niekorzystna z punktu widzenia podatników oraz szeroko rozumianego bezpieczeństwa prawnego. Chociaż argument o informacyjnym charakterze obowiązku MDR jest formalnie poprawny, to nie można ignorować realnych skutków związanych z ryzykiem sankcji za błędy w ocenie obowiązku raportowego.

W praktyce podatnicy traktują zgłaszanie schematów nie tylko jako czynność techniczną, ale jako poważne zobowiązanie, którego naruszenie może mieć istotne skutki finansowe. Pozbawienie ich instrumentu ochrony w postaci interpretacji indywidualnych wydaje się więc sprzeczne z zasadą ochrony praw podatnika i zasadą pewności prawa.

W mojej ocenie bardziej wyważonym rozwiązaniem byłoby utrzymanie możliwości uzyskania interpretacji indywidualnych w zakresie MDR, ale może z odpowiednim ograniczeniem ich zakresu – np. do przypadków, w których wątpliwości co do obowiązku raportowania są istotne i nieoczywiste.

Podsumowanie

Propozycja rezygnacji z interpretacji indywidualnych w zakresie schematów podatkowych wpisuje się w szerszy trend przerzucania odpowiedzialności za ocenę ryzyka na podatników. W mojej ocenie zmiana ta zwiększy niepewność prawa oraz ryzyko dla podmiotów realizujących obowiązki MDR. Jeżeli ustawodawca zdecyduje się na jej wprowadzenie, konieczne będzie jednoczesne wzmocnienie innych narzędzi wspierających podatników – zwłaszcza poprzez rozwój bardziej szczegółowych, aktualnych i wiążących objaśnień podatkowych.