Kontrola PIP będzie możliwa także po ustaniu zatrudnienia do 12 miesięcy wstecz – projekt zmian w ustawie o PIP
W ostatnim czasie wspominaliśmy, że wraz z początkiem września Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przedstawiło projekt ustawy o zmianie ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy oraz niektórych innych ustaw.
Jeden z ostatnich artykułów na blogu w tym zakresie – link, traktował o tym że w praktyce, jeśli dojdzie do zatwierdzenia przepisów w obecnym brzmieniu, PIP zyska narzędzie pozwalające na administracyjne tj. na podstawie decyzji przekształcanie umów cywilnoprawnych w umowy o stosunku pracy, przy czym skutki takiej decyzji będą mogły następować niemal natychmiast po jej doręczeniu.
Warto jednak wspomnieć o innych aspektach planowanych zmian, szczególnie ciekawe wydaje się rozszerzenie zakresu podmiotowego kontroli PIP przez ujęcie w przepisie podmiotów, które utraciły status podmiotów zatrudniających pracowników lub osób zatrudnionych na innej podstawie niż stosunek pracy w okresie jednego roku przed rozpoczęciem kontroli oraz zakresu przedmiotowego kontroli tych podmiotów (art. 13 pkt 1 i 5 ustawy o PIP).
Zgodnie z aktualnym brzmienie art. 13 ust. 1 oraz 5 ustawy o PIP:
- Kontroli Państwowej Inspekcji Pracy podlegają:
1)pracodawcy - a w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz kontroli legalności zatrudnienia także niebędący pracodawcami przedsiębiorcy i inne jednostki organizacyjne - na rzecz których jest świadczona praca przez osoby fizyczne, w tym przez osoby wykonujące na własny rachunek działalność gospodarczą, bez względu na podstawę świadczenia tej pracy,
5) przedsiębiorcy albo inne jednostki organizacyjne, na rzecz których w ramach prowadzonej przez te podmioty działalności jest wykonywane zlecenie lub są świadczone usługi przez przyjmującego zlecenie lub świadczącego usługi - w zakresie wypłacania takim osobom wynagrodzenia w wysokości wynikającej z wysokości minimalnej stawki godzinowej, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę,
W świetle zaś proponowanych zmian, art. 13 ust. 1 oraz 5 ww. ustawy mają otrzymać nowe brzmienie:
- Kontroli Państwowej Inspekcji Pracy podlegają:
1) pracodawcy – a w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, kontroli legalności zatrudnienia oraz zawierania umów cywilnoprawnych w warunkach, w których zgodnie z art. 22 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy powinna być zawarta umowa o pracę, także niebędący pracodawcami przedsiębiorcy i inne jednostki organizacyjne – na rzecz których jest lub w okresie jednego roku poprzedzającego dzień rozpoczęcia kontroli była świadczona praca przez osoby fizyczne, w tym przez osoby prowadzące na własny rachunek działalność gospodarczą, bez względu na podstawę świadczenia pracy,”,
5) przedsiębiorcy i inne jednostki organizacyjne, na rzecz których w ramach prowadzonej przez te podmioty działalności:
- a) jest lub w okresie jednego roku poprzedzającego dzień rozpoczęcia kontroli było wykonywane zlecenie,
- b) są lub w okresie jednego roku poprzedzającego dzień rozpoczęcia kontroli były świadczone usługi przez przyjmującego zlecenie lub świadczącego usługi
– w zakresie wypłacania takim osobom wynagrodzenia w wysokości wynikającej z wysokości minimalnej stawki godzinowej, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę”
W projekcie przyjmuje się zatem, że czynnościom kontrolnym poddani będą pracodawcy oraz niebędący pracodawcami przedsiębiorcy i inne jednostki organizacyjne, na rzecz których jest lub w okresie jednego roku poprzedzającego dzień podjęcia kontroli, była świadczona praca przez osoby fizyczne, w tym przez osoby wykonujące na własny rachunek działalność gospodarczą, bez względu na podstawę prawną świadczenia tej pracy.
Proponowana zmiana przewiduje zatem, że kontroli PIP będą podlegały również podmioty, które zakończyły zatrudnianie pracowników lub współpracowników w okresie roku przed rozpoczęciem kontroli, niezależnie od podstawy prawnej świadczenia pracy (umowa o pracę, współpraca B2B itd.) W efekcie, jeśli nic się nie zmieni, inspektorzy PIP zyskają możliwość prowadzenia pełnego zakresu czynności kontrolnych również wobec byłych podmiotów współpracujących.
Projekt jest obecnie na etapie rozpatrywania przez Komitet Rady Ministrów do Spraw Cyfryzacji (stan na 3 listopada 2025 r.) – można się z nim zapoznać pod tym linkiem:
https://legislacja.gov.pl/projekt/12401602/katalog/13153020#13153020
W ostatnim czasie wspominaliśmy, że wraz z początkiem września Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przedstawiło projekt ustawy o zmianie ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy oraz niektórych innych ustaw.
Jeden z ostatnich artykułów na blogu w tym zakresie – link, traktował o tym że w praktyce, jeśli dojdzie do zatwierdzenia przepisów w obecnym brzmieniu, PIP zyska narzędzie pozwalające na administracyjne tj. na podstawie decyzji przekształcanie umów cywilnoprawnych w umowy o stosunku pracy, przy czym skutki takiej decyzji będą mogły następować niemal natychmiast po jej doręczeniu.
Warto jednak wspomnieć o innych aspektach planowanych zmian, szczególnie ciekawe wydaje się rozszerzenie zakresu podmiotowego kontroli PIP przez ujęcie w przepisie podmiotów, które utraciły status podmiotów zatrudniających pracowników lub osób zatrudnionych na innej podstawie niż stosunek pracy w okresie jednego roku przed rozpoczęciem kontroli oraz zakresu przedmiotowego kontroli tych podmiotów (art. 13 pkt 1 i 5 ustawy o PIP).
Zgodnie z aktualnym brzmienie art. 13 ust. 1 oraz 5 ustawy o PIP:
- Kontroli Państwowej Inspekcji Pracy podlegają:
1)pracodawcy - a w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz kontroli legalności zatrudnienia także niebędący pracodawcami przedsiębiorcy i inne jednostki organizacyjne - na rzecz których jest świadczona praca przez osoby fizyczne, w tym przez osoby wykonujące na własny rachunek działalność gospodarczą, bez względu na podstawę świadczenia tej pracy,
5) przedsiębiorcy albo inne jednostki organizacyjne, na rzecz których w ramach prowadzonej przez te podmioty działalności jest wykonywane zlecenie lub są świadczone usługi przez przyjmującego zlecenie lub świadczącego usługi - w zakresie wypłacania takim osobom wynagrodzenia w wysokości wynikającej z wysokości minimalnej stawki godzinowej, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę,
W świetle zaś proponowanych zmian, art. 13 ust. 1 oraz 5 ww. ustawy mają otrzymać nowe brzmienie:
- Kontroli Państwowej Inspekcji Pracy podlegają:
1) pracodawcy – a w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, kontroli legalności zatrudnienia oraz zawierania umów cywilnoprawnych w warunkach, w których zgodnie z art. 22 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy powinna być zawarta umowa o pracę, także niebędący pracodawcami przedsiębiorcy i inne jednostki organizacyjne – na rzecz których jest lub w okresie jednego roku poprzedzającego dzień rozpoczęcia kontroli była świadczona praca przez osoby fizyczne, w tym przez osoby prowadzące na własny rachunek działalność gospodarczą, bez względu na podstawę świadczenia pracy,”,
5) przedsiębiorcy i inne jednostki organizacyjne, na rzecz których w ramach prowadzonej przez te podmioty działalności:
- a) jest lub w okresie jednego roku poprzedzającego dzień rozpoczęcia kontroli było wykonywane zlecenie,
- b) są lub w okresie jednego roku poprzedzającego dzień rozpoczęcia kontroli były świadczone usługi przez przyjmującego zlecenie lub świadczącego usługi
– w zakresie wypłacania takim osobom wynagrodzenia w wysokości wynikającej z wysokości minimalnej stawki godzinowej, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę”
W projekcie przyjmuje się zatem, że czynnościom kontrolnym poddani będą pracodawcy oraz niebędący pracodawcami przedsiębiorcy i inne jednostki organizacyjne, na rzecz których jest lub w okresie jednego roku poprzedzającego dzień podjęcia kontroli, była świadczona praca przez osoby fizyczne, w tym przez osoby wykonujące na własny rachunek działalność gospodarczą, bez względu na podstawę prawną świadczenia tej pracy.
Proponowana zmiana przewiduje zatem, że kontroli PIP będą podlegały również podmioty, które zakończyły zatrudnianie pracowników lub współpracowników w okresie roku przed rozpoczęciem kontroli, niezależnie od podstawy prawnej świadczenia pracy (umowa o pracę, współpraca B2B itd.) W efekcie, jeśli nic się nie zmieni, inspektorzy PIP zyskają możliwość prowadzenia pełnego zakresu czynności kontrolnych również wobec byłych podmiotów współpracujących.
Projekt jest obecnie na etapie rozpatrywania przez Komitet Rady Ministrów do Spraw Cyfryzacji (stan na 3 listopada 2025 r.) – można się z nim zapoznać pod tym linkiem:
https://legislacja.gov.pl/projekt/12401602/katalog/13153020#13153020
