MiFID II – nowy porządek rynku kapitałowego

MiFID II (Markets in Financial Instrument Directive) czyli dyrektywa unijna z dnia 15 maja 2014 roku w sprawie rynków instrumentów finansowych (dalej jako: „Dyrektywa” lub „MiFID II”) jest aktualizacją obowiązującej od 2004 roku dyrektywy MiFID. Nowy akt prawny ma w założeniu uporządkować system rynku kapitałowego.  Dyrektywa stanowi formę aktu normatywnego wymagającą implementacji przez ustawodawców krajowych. Zgodnie z oświadczeniami Ministerstwa Finansów w Polsce ustawa wprowadzająca powyższe rozwiązania ma wejść w pierwszym lub drugim kwartale 2018 roku. Zakres przedmiotowy MiFID II obejmuje przede wszystkim przepisy normujące zezwolenia na prowadzenie działalności, nabywanie produktów rynku kapitałowego, kwestie związane ze swobodą prowadzenia działalności inwestycyjnej oraz jej warunki i uprawnienia odpowiednich organów administracyjnych.  

Nowe zasady rynku kapitałowego

Celem usystematyzowania prawa rynku kapitałowego Dyrektywa normuje szereg rozwiązań mających na celu zwiększenie transparentności dokonywanych transakcji. Należą do nich między innymi regulacje dotyczące obowiązku nagrywania rozmów z klientami, nowe obowiązki informacyjne czy też dodatkowe ograniczenia. Interesującą zmianą jest ograniczenie prawa do pobierania opłat nie pochodzących w linii prostej od klienta. Ponadto podmioty prowadzące działalność inwestycyjną będą musiały wykazać odpowiednie kwalifikacje swoich pracowników. Dodatkowo przemodelowaniu ulega cała struktura rynku oraz dotychczasowy system doradztwa. Co do zasady Dyrektywa określa najogólniejsze zasady (lex generalis), które w założeniu będą precyzowane aktami wykonawczymi oraz normami prawa krajowego (lex specialis). Najważniejsze zmiany jakie wprowadzi MiFID II dotkną zatem przede wszystkim obowiązków informacyjnych podmiotów działających na rynku inwestycyjnym.  

---

 

WARTO WIEDZIEĆ

MiFID II rozszerza zakres pojęcia instrumentów finansowych również na uprawnienia do funkcjonowania na rynku handlu emisjami.

 

---

 

Nowe zasady rynku kapitałowego

Celem usystematyzowania prawa rynku kapitałowego Dyrektywa normuje szereg rozwiązań mających na celu zwiększenie transparentności dokonywanych transakcji. Należą do nich między innymi regulacje dotyczące obowiązku nagrywania rozmów z klientami, nowe obowiązki informacyjne czy też dodatkowe ograniczenia. Interesującą zmianą jest ograniczenie prawa do pobierania opłat nie pochodzących w linii prostej od klienta. Ponadto podmioty prowadzące działalność inwestycyjną będą musiały wykazać odpowiednie kwalifikacje swoich pracowników. Dodatkowo przemodelowaniu ulega cała struktura rynku oraz dotychczasowy system doradztwa. Co do zasady Dyrektywa określa najogólniejsze zasady (lex generalis), które w założeniu będą precyzowane aktami wykonawczymi oraz normami prawa krajowego (lex specialis). Najważniejsze zmiany jakie wprowadzi MiFID II dotkną zatem przede wszystkim obowiązków informacyjnych podmiotów działających na rynku inwestycyjnym.  

Obowiązki informacyjne

Akt prawny nakłada na podmioty prowadzące działalność inwestycyjną nowe obowiązki w zakresie transparentności biznesowej. W ich ramach firmy inwestycyjne będą zobowiązane do informowania klientów korzystających z usług związanych z produktami rynku kapitałowego  w zakresie:

1. ryzyk inwestycyjnych, ocenianych kazuistycznie przez pryzmat warunków danego klienta,
2. wysokości kosztów, opłat, prowizji, zobowiązań niefinansowych, ich modelu strukturalnym oraz ostatecznym wpływie na wynik danej operacji,
3. mogących wystąpić konfliktach interesów.

Modelowane zmiany maja również aktualizować system doradztwa na rynku inwestycyjny w taki sposób, aby oferowane danemu klientowi usługi były maksymalnie dopasowane do jego potrzeb i możliwości. Organy odpowiedzialne za nadzór nad rynkiem uzyskują możliwość weryfikacji jakości doradztwa poprzez uzyskanie dostępu do nagrań oraz rejestrów rozmów między firmami inwestycyjnymi a ich klientami. Bezwzględnie istniejący obowiązek dotyczy przede wszystkim przejrzystego, dokładnego i konkretnego informowania klienta o wszelkich ponoszonych przez niego kosztach.  

Ograniczenia dla firm inwestycyjnych

Jednym z założeń projektowanego systemu jest nałożenie ograniczeń w zakresie działalności firm inwestycyjnych, tak aby jak najdokładniej chronić interes klienta. Wśród modelowanych rozwiązań znajduje się m.in.: zakaz dzielenia opłat za zarządzanie między dystrybutorami z branży towarzystw finansowo-inwestycyjnych. Celem takiej regulacji jest ograniczenie procesów rynkowych przekładających handel prowizyjny ponad interesem klienta. Ponadto koszty związane z operacjami tj. usługi brokerskie w zakresie analitycznym czy doradczym spoczywają na inwestorze instytucjonalnym.  Oznacza to, że istotnemu obniżeniu ulegną koszty obracania pieniędzmi posiadacza funduszu. Ograniczenia dotkną również zasad wynagradzania doradców  i przyjmowanych przez firmy inwestycyjne świadczeń pieniężnych oraz przelewu aktywów między podmiotami powiązanymi w ramach działalności na rynku kapitałowym.  

Podsumowując

Katalog wchodzących niedługo do polskiego systemu obrotu prawnego i gospodarczego jest obszerny, a zmiany istotne dla praktyki rynkowej. Oznacza to, że odpowiednie przygotowanie wdrożenia rozwiązań MiFID II to wyzwanie ciążące na podmiotach inwestycyjnych, przede wszystkim tych małych, chcących uniknąć konsolidacji z dominującymi graczami.  

Podstawa:

1. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/65/UE z dnia 15 maja 2014 r. w sprawie rynków instrumentów finansowych oraz zmieniająca dyrektywę 2002/92/WE i dyrektywę 2011/61/UE Tekst mający znaczenie dla EOG.