Odprawy pracownicze bez zwolnienia z PIT

Czy zawarcie ugody przed sądem oraz otrzymanie świadczenia mającego zrekompensować utracone korzyści w wyniku rozwiązania umowy o pracę może korzystać ze zwolnienia? Czy w tym przypadku możemy w ogóle mówić o szkodzie?

Co na to przepisy?

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o PIT, opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych nie podlegają odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie ugody sądowej, z wyjątkiem świadczeń dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby nie wyrządzono mu szkody. 

Czym właściwie jest szkoda?

Kodeks cywilny nie zawiera definicji szkody, jednakże przyjmuje się, że za szkodę można uznać uszczerbek, jakiego w swych interesach doznała określona osoba. No dobrze, skoro jest szkoda, to musi być też odszkodowanie. Ale czy od takiego odszkodowania należy zapłacić podatek?

Stanowisko sądu

Zdaniem Naczelnego sądu Administracyjnego jak najbardziej. W wyroku z 21 stycznia 2025 r. sygn. II FSK 407/22, sąd wskazał, że „Wypłacone przez pracodawcę odszkodowanie nie jest rekompensatą za szkodę z tytułu bezpodstawnego (krzywdzącego) sposobu rozwiązania umowy o pracę, skoro w wyniku zawartej ugody doszło do rozwiązania umowy o pracę za porozumieniem stron. Wobec tego świadczenie pieniężne otrzymywane przez skarżącego (…) nie jest więc zwolnione z opodatkowania”.

W dalszej części uzasadnienia wyroku Naczelny Sąd Administracyjny dodał także, że otrzymane świadczenie w wyniku ugody przed sądem powszechnym, miało na celu rekompensatę utraconych korzyści w postaci wynagrodzenia za pracę.

Określenie takiego charakteru przedmiotowego świadczenia doprowadziło do uznania przez sąd, że negatywna przesłanka wskazana w przywołanym wyżej przepisie została spełniona, a w konsekwencji świadczenie powinno podlegać opodatkowaniu.

Czy zawsze z PIT?

Odpowiedź brzmi – nie. Wszystko zależy od kwalifikacji świadczenia, konkretnie od tego czy świadczenie nie jest pewnego rodzaju ekwiwalentem korzyści, które można byłoby osiągnąć, gdyby nie wystąpienie szkody. W tym wypadku rekompensata stanowi ekwiwalent wynagrodzenia, dlatego nie korzysta ze zwolnienia. Jeżeli jednak podatnik otrzymałby zadośćuczynienie za straty moralne wyrządzone przez pracodawcę, to świadczenie to nie podlegałoby opodatkowaniu, ponieważ nie stanowiłoby ekwiwalentu utraconych korzyści.