Odstępne jako odszkodowanie może być kosztem pośrednim

Jeśli przewidziane w umowie odstępne jako odszkodowanie za zrezygnowanie z prowadzenia działalności w określonym miejscu nie ma charakteru odszkodowawczego z tytułu wyrządzonej szkody, to może być zaliczone do kosztów uzyskania przychodu.

Ustawa o PIT nie przewiduje wyłączenia z kosztów, które wprost odnosiłoby się do odstępnego. Istotnie art. 23 ust. 1 pkt 19 ustawy o PIT wskazuje, że nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kar umownych i odszkodowań z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad lub zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług. Niekiedy jednak zapisy umowy pomiędzy stronami mogą przewidywać odstępne jako odszkodowanie np. za zaprzestanie prowadzenia działalności w określonym miejscu, celem udostępnienia tego miejsca innemu najemcy.

Tak uregulowane „odszkodowanie” należy jednak rozpatrzeć w kategoriach poniesionej szkody. Analogiczna kwestie była przedmiotem ostatniej interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 21 marca 2025 roku, nr: 0113-KDIPT2-1.4011.930.2024.2.MGR, który wskazał, że jeżeli wydatek poniesiony tytułem odstępnego spełnia warunki określone w art. 22 ust. 1 ustawy o PIT to może stanowić koszt uzyskania przychodu. Aby można było mówić o odszkodowaniu niezbędne jest bowiem powstanie szkody po stronie poszkodowanego, która to szkoda jest następstwem działania lub zaniechania sprawcy. Samo określenie przez strony kwoty odstępnego mianem „odszkodowania” nie nadaje jej rzeczywistego charakteru odszkodowania. Jeśli więc kwota odstępnego jest po prostu ustalonym między stronami wynagrodzeniem np. z tytułu zakończenia działalności, to nie można mówić o wyrządzeniu szkody.