Opłata turystyczna od 2026 r.? Najważniejsze rozwiązania i skutki proponowanego projektu ustawy.
Do Sejmu wpłynął projekt ustawy zmieniający ustawę o podatkach i opłatach lokalnych oraz ustawę o dochodach jednostek samorządu terytorialnego – sygn. projektu 10-RPW-37256-2025.
Proponowana nowelizacja w kluczowym zakresie zastępuje dotychczasową „opłatę miejscową” i wprowadza nową terminologię jako „opłatę turystyczną”. Zamiana wyrazu „miejscowa” na „turystyczna” pojawia się w wielu miejscach pierwotnej ustawy oraz w przepisach o dochodach Jednostek Samorządu Terytorialnego.
Zmiany w art. 17 ustawy są istotne merytorycznie. Nowe brzmienie ust. 1 ma pozwalać radzie gminy na wprowadzenie opłaty turystycznej pobieranej od osób fizycznych przebywających w celach turystycznych, wypoczynkowych lub szkoleniowych dłużej niż dobę, za każdą rozpoczętą dobę pobytu. Jednocześnie projekt dodaje ust. 2b, w którym ustawodawca wprowadza zwolnienia podmiotowe. Zgodnie z projektem opłaty turystycznej nie będzie pobierać się od osób, które ukończyły 70 lat, od członków rodzin wielodzietnych w rozumieniu Karty Dużej Rodziny oraz od osób zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności. Ponadto Rada gminy ma zachować kompetencję do wskazania miejscowości, w których opłata będzie pobierana, oraz do różnicowania stawek zależnie od miejscowości i rodzaju obiektu. Projekt jednocześnie uchyla dotychczasowe ust. 3 i 4 art. 17.
W art. 19 projekt precyzuje limit stawki. Zgodnie z lit. b tego artykułu, stawka opłaty turystycznej nie będzie mogła przekraczać 5 zł dziennie, przy czym uchyla się dotychczasową lit. c. Równolegle przewidziano, że górna granica stawki wprowadzona ustawą ma obowiązywać do 31 grudnia 2027 r., a od 2028 r. górną granicę ma ogłaszać minister właściwy do spraw finansów publicznych w corocznym obwieszczeniu.
W zakresie przepisów przejściowych projekt zabezpiecza gminy, które przed wejściem w życie nowelizacji wprowadziły opłatę miejscową. Takie uchwały pozostają w mocy na okres nie dłuższy niż rok od dnia wejścia w życie ustawy (chyba że rada gminy uchyli je wcześniej). Do należnych w tym okresie opłat stosuje się przepisy dotychczasowe, a w gminach, w których obowiązuje dotychczasowa uchwała, nie będzie można równocześnie wprowadzić opłaty turystycznej ani podwyższyć stawki opłaty miejscowej. Ustawa ma wejść w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie trzech miesięcy od dnia ogłoszenia.
W uzasadnieniu projektodawca argumentuje, że obecne regulacje (opłata miejscowa) są nadmiernie skorelowane z kryteriami klimatycznymi i strefami oceny jakości powietrza wynikającymi z rozporządzenia Rady Ministrów z 2007 r., co w praktyce uniemożliwia wielu gminom o intensywnym ruchu turystycznym wprowadzenie opłaty i pozyskanie środków na koszty związane z obsługą ruchu turystycznego. Wskazano, że model „opłaty pobytowej” (opłaty turystycznej) jest powszechny za granicą i lepiej odzwierciedla rzeczywiste obciążenia gmin wynikające z ruchu turystycznego. Projekt odwołuje się też do statystyk GUS (98,5 mln noclegów w 2023 r. i 104,1 mln w 2024 r.) i szacuje, że maksymalne dochody wszystkich gmin z tytułu poboru opłaty turystycznej mogłyby sięgnąć ok. 500 mln zł (przy założeniu powszechnego wdrożenia i maksymalnej stawki).
