Ordynacja podatkowa z nową zasadą – wątpliwości faktyczne na korzyść strony postępowania.
Ustawa z 12 września 2025 r. o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa (Dz.U. poz. 1417) wprowadza istotną modyfikację zasad prowadzenia postępowań podatkowych. Od 4 listopada 2025 r. obowiązuje nowy art. 122 § 2, który wzmacnia pozycję podatnika w sprawach wszczynanych z urzędu.
Nowelizacja dodaje do Ordynacji podatkowej zasadę, zgodnie z którą w postępowaniu podatkowym wszczętym z urzędu nieusuwalne wątpliwości dotyczące stanu faktycznego rozstrzyga się na korzyść strony. Tym samym zasada prawdy obiektywnej w postępowaniu podatkowym poszerzona o rozstrzyganie wątpliwości na korzyść strony.
Dodany został § 2. „W postępowaniu podatkowym wszczętym z urzędu niedające się usunąć wątpliwości co do stanu faktycznego rozstrzyga się na korzyść strony, z wyjątkiem przypadków gdy:
1) w postępowaniu uczestniczą strony o spornych interesach lub wynik postępowania ma bezpośredni wpływ na interesy innych osób;
2) przepisy prawa wymagają od strony wykazania określonych faktów;
3) sprzeciwia się temu ważny interes publiczny, w tym istotny interes państwa.”
Nowy przepis odnosi się do wątpliwości dotyczących faktów, a nie tylko przepisów prawa i ma zastosowanie także do postępowań wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy.
Co niezwykle istotne zasada dotyczy tylko postępowań wszczynanych z urzędu, a nie na wniosek podatnika.
Nowa zasada ma pewne ograniczenia, nie zawsze będzie miała zastosowanie. Organ nie musi rozstrzygać wątpliwości na korzyść podatnika, jeśli:
- Sprawa dotyczy stron o sprzecznych interesach lub wpływa na interesy osób trzecich.
- Przepisy nakładają na stronę obowiązek wykazania faktów (np. ulgi, preferencje, koszty).
- Sprzeciwia się temu ważny interes publiczny, w tym istotny interes państwa.
Należy oczywiście pamiętać o wprowadzonych ograniczeniach, jednak sama zmiana jest dla podatników zdecydowanie korzystna. Organy podatkowe będą musiały staranniej gromadzić oraz oceniać materiał dowodowy, co podniesie jakość prowadzonych postępowań. Podatnik zyskuje natomiast realny argument w sytuacjach, w których stan faktyczny nie jest jednoznaczny — a to właśnie w takich sprawach dochodzi najczęściej do sporów z fiskusem.
Podsumowując, od 4 listopada 2025 r. obowiązuje nowa zasada rozstrzygania wątpliwości faktycznych na korzyść podatnika w postępowaniach wszczynanych z urzędu. Choć wprowadzono istotne wyjątki, zmiana wzmacnia gwarancje procesowe i zwiększa obowiązki dowodowe organów podatkowych.
