Projekt zaostrzenia przepisów alkoholowych – projekt ustawy w Sejmie

Do Sejmu wpłynął projekt ustawy zmieniający ustawę o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi oraz ustawę o podatku akcyzowym. Inicjatywa łączy rozwiązania ograniczające reklamę, promocję i sposoby ekspozycji napojów alkoholowych, z istotnymi zmianami fiskalnymi dotyczącymi akcyzy na piwo.  

Jedną z kluczowych zmian w ustawie o wychowaniu w trzeźwości jest wykreślenie z art. 9 z indeksem 6, fragmentu dotyczącego możliwości sprzedaży napojów „zawierających powyżej 4,5% alkoholu (z wyjątkiem piwa)”. Skreślenie tego zapisu likwiduje dotychczasowy wyjątek, w efekcie czego sprzedaż wszystkich rodzajów alkoholu ma podlegać tym samym regułom i odbywać się wyłącznie w sklepach branżowych, na wydzielonych stoiskach w placówkach handlowych oraz w pozostałych placówkach samoobsługowych i innych placówkach, w których sprzedawca prowadzi bezpośrednią sprzedaż napojów alkoholowych.  

Projekt rozszerza też zakazy reklamy i promocji. Znosi wyjątek dopuszczający reklamę piwa, wprowadza zakaz promocji w formie loterii, w której przewidywaną nagrodą są napoje alkoholowe, a także zabrania wprowadzania do obrotu produktów spożywczych lub napojów bezalkoholowych, których znakowanie lub opakowanie mogłoby wykorzystywać podobieństwo lub być tożsame z oznaczeniem produktu stosowanym przy napojach alkoholowych. 

Najważniejszy zapis fiskalny dodawany do ustawy o wychowaniu w trzeźwości to art. 10a. Zgodnie z jego brzmieniem, jeżeli wpływy z podatku akcyzowego nałożonego na piwo przewyższą w danym roku kwotę 3 700 000 000 zł (3,7 mld zł), kwota powyżej tej wartości będzie stanowić przychód Narodowego Funduszu Zdrowia. Przepis ma na celu skierowanie części wpływów fiskalnych na usuwanie następstw zdrowotnych związanych z nadużywaniem alkoholu.  

W ustawie z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym zmienia się art. 94 ust. 4, który przekształca podstawę opodatkowania piwa. Zamiast liczyć akcyzę jako liczbę hektolitrów gotowego wyrobu na 1 stopień Plato, wprowadza się stałą stawkę 8 811,00 zł od 1 hektolitra alkoholu etylowego 100% zawartego w produkcie. W praktyce oznacza to naliczanie podatku od zawartości czystego alkoholu oraz przesunięcie obciążenia zależnie od faktycznej zawartości alkoholu w poszczególnych piwach.  

Ponadto projekt przewiduje wprowadzenie przejściowych stawek akcyzy na piwo, o których mowa w art. 94 ust. 4, na lata 2026-2029. Stawki mają wynosić:   

• w 2026 r.  5 599,55 zł od 1 hektolitra alkoholu etylowego 100% vol. zawartego w gotowym wyrobie.;   

• w 2027 r.  6 271,50 zł od 1 hl alkoholu etylowego 100% vol. zawartego w gotowym wyrobie.;  

• w 2028 r. 7 024,08 zł od 1 hl alkoholu etylowego 100% vol. zawartego w gotowym wyrobie.;  

• w 2029 r. 7 866,96 zł od 1 hl alkoholu etylowego 100% vol. zawartego w gotowym wyrobie.;  

Autorzy projektu podkreślili, iż większość omawianych przepisów ma wejść w życie po upływie 60 dni od ogłoszenia, natomiast zmiany podatkowe zaplanowano na dzień 1 stycznia 2026 r., co ma dać przedsiębiorcom czas na dostosowanie się do nowego systemu naliczania i stawek. Warto jednak zaznaczyć, że projekt jest obecnie na etapie prac legislacyjnych, więc nie ma pewności, że zmiany realnie wejdą w życie. W uzasadnieniu autorzy wskazują jednak, że propozycje odpowiadają na zidentyfikowane problemy zdrowotne i finansowe sektora ochrony zdrowia, a przyjęte rozwiązania mają przynieść korzyści profilaktyczne i zabezpieczyć dodatkowe źródła finansowania leczenia następstw nadużywania alkoholu.  

Podstawa prawna: Projekt ustawy - RPW/37308/2025