Rekompensata za wady budowlane przed wykonaniem napraw

Sąd Najwyższy w poszerzonym składzie Izby Cywilnej zajmie się bardzo ciekawą i zarazem bardzo praktycznie istotną kwestią, a mianowicie ma rozstrzygnąć, czy inwestor ma prawo żądać od wykonawcy wypłaty środków na naprawę wadliwie wykonanych prac budowlanych jeszcze przed usunięciem usterek.

Sprawa dotyczy sporu pomiędzy dwiema spółkami. Powódka domaga się odszkodowania lub – alternatywnie – obniżenia ceny za zrealizowane roboty. Środki mają w założeniu zostać przeznaczone na naprawę elementów robót, które zostały wykonane w ramach umowy w formule „zaprojektuj i wybuduj”.

Wykonawca kwestionował zarówno fakt istnienia usterek, jak i sam sposób sformułowania roszczenia, uważając, że nie można dochodzić pieniędzy "z góry", jeszcze przed dokonaniem napraw przez inwestora. Sąd Okręgowy nie zgodził się z tym stanowiskiem i zasądził żądaną kwotę. Uznał, że kluczowe jest wadliwe wykonanie prac, a zgodnie z art. 363 § 1 Kodeksu cywilnego poszkodowany ma prawo wybrać sposób naprawienia szkody – może to być przywrócenie stanu poprzedniego albo wypłata odpowiedniej sumy pieniężnej. Jeśli naprawa byłaby zbyt trudna lub kosztowna, rekompensata pieniężna jest w pełni dopuszczalna.

Inwestor natomiast domaga się środków na pokrycie kosztów naprawy wad, aby przywrócić równowagę ekonomiczną wynikającą z pierwotnych ustaleń umowy uzasadniają, że gdyby wykonawca prawidłowo wykonał swoje zadanie, inwestor w ogóle nie musiałby ponosić dodatkowych kosztów. W trakcie rozpatrywania apelacji, Sąd Apelacyjny w Szczecinie powziął wątpliwości i wystosował pytania prawne do Sądu Najwyższego:

- Czy można przyznać odszkodowanie za wadliwe wykonanie umowy budowlanej, które obejmuje koszty naprawy jeszcze niewykonanej w chwili zamknięcia rozprawy?

- Czy sposób, w jaki powód określa wysokość roszczenia (np. na podstawie kosztorysu), wiąże sąd rozpatrujący sprawę?

Sąd Apelacyjny zauważył, że kosztorysowa metoda ustalania odszkodowania jest powszechna w sprawach np. komunikacyjnych, gdzie poszkodowany żąda kwoty na naprawę auta. Jednak w sprawach budowlanych nie była dotąd szeroko analizowana ani w orzecznictwie, ani w doktrynie.

Z uwagi na praktyczną wagę tego zagadnienia sprawą zajmie się poszerzony skład Izby Cywilnej SN pod przewodnictwem Pierwszej Prezes Sądu Najwyższego prof. Małgorzaty Manowskiej.

Sprawa toczy się pod sygnaturą akt: III CZP 44/24, a my z niecierpliwością będziemy oczekiwać jej finału, o czym na pewno damy znać.