Rozporządzenie ESPR – kolejne obowiązki przedsiębiorców w ramach „Zielonego Ładu” UE.
Rozporządzenie (UE) 2024/1781 z dnia 13 czerwca 2024 r. w sprawie ustanowienia ram ustalania wymogów ekoprojektu w odniesieniu do zrównoważonych produktów („Rozporządzenie” lub „ESPR”) jest kolejnym elementem obok rozporządzenia ws. EUDR strategii wynikającej z Europejskiego Zielonego Ładu - zastępując dotychczasowo obowiązującą dyrektywę w sprawie ekoprojektu (2005/32/WE).
Rozporządzenie według planowanych założeń ma przyczynić się do osiągnięcia celów środowiskowych i klimatycznych UE, w tym podwoić wskaźnik wykorzystania materiałów w obiegu zamkniętym i pomóc w osiągnięciu celów w zakresie efektywności energetycznej.
Zakres zastosowania i wymogi ekoprojektu
Zakresem niniejszego Rozporządzenia objęte są wszelkiego rodzaju towary, w tym ich części składowe i produkty pośrednie. W porównaniu do uchylonego poprzedniego aktu (który obejmował tylko produkty energetyczne) nastąpiło istotne rozszerzenie stosowania przepisów, zob. art. 1 ust. 2 rozporządzenia ESPR.
Od powyższej reguły istnieją jednak wyjątki. Przepisów ESPR nie stosuje się jedynie do żywności, pasz, produktów lecznicze, weterynaryjnych, żywych roślin, zwierząt i mikroorganizmów, produktów pochodzenia ludzkiego oraz pojazdów.
Zasadą jest, że produkty do których znajduje zastosowanie omawiane rozporządzenie, mogą być wprowadzane do obrotu lub oddawane do użytku wyłącznie wówczas, gdy spełniają one mające do nich zastosowanie wymogi ekoprojektu.
Rozporządzenie ESPR określa, które aspekty produktów powinny zostać poprawione w celu przeciwdziałania nadmiernemu oddziaływaniu na środowisko. Ekoprojektowanie odnosi się, stosownie do art. 5 ust. 1 ESPR do następujących aspektów produktu (lista przykładowa): trwałości, możliwości naprawy, zużycia energii i efektywności energetycznej, zdatności do recyklingu.
Obowiązki przedsiębiorców
Jednym z obowiązków są tzw. wymogi informacyjne. W myśl ESPR produkt może być wprowadzony do obrotu lub oddany do użytku, gdy dostępny jest cyfrowy paszport tego produktu. Obowiązki związane z cyfrowym paszportem produktu obciążają podmiot gospodarczy, który wprowadza produkt do obrotu. Z ESPR wynika, że cyfrowy paszport ma być umieszczony fizycznie na produkcie, jego opakowaniu lub w dokumentacji dołączonej do produktu. Jakie dane ma zawierać, w jaki sposób powinny być one przedstawione oraz aktualizowane – mają określać akty delegowane.
Zgodnie z ESPR zakazane będzie niszczenie niesprzedanej odzieży i obuwia. Komisja jest też uprawniona do rozszerzania zakazu niszczenia o kolejne produkty.
Rozporządzenie ESPR wywrze wpływ na działalność większości podmiotów gospodarczych i wprowadzających produkty na rynek UE, jednak w praktyce najwięcej obowiązków zostanie nałożonych na producentów, którzy będą zobowiązani m.in. do: zapewnienia by produkty były zaprojektowane i wytworzone zgodnie z wymogami efektywności; zapewnienie aby wraz z produktem informacje dotyczące efektywności produktu, informacje na temat sposobu instalacji, użytkowania, konserwacji, przeznaczone dla klientów; zapewnienia dostępności cyfrowego paszportu produktu oraz przeprowadzenia procedury oceny zgodności przed wprowadzeniem produktu do obrotu.
Przepisy ESPR nakładają obowiązki także na importerów, tj. będą mogli wprowadzać do obrotu wyłącznie produkty spełniającej wymogi wskazane w przepisach aktów delegowanych oraz będą musieli zapewnić, że: producent przeprowadził procedurę oceny zgodności i sporządził odpowiednią dokumentację; produktowi towarzyszą odpowiednie informacje; produkt jest oznakowany znakiem CE.
Ponadto, dystrybutorzy zostali objęci obowiązkiem działania z należytą starannością i w związku z tym, przed wprowadzeniem do obrotu produktu obowiązkiem dystrybutora będzie zweryfikowanie czy: produkt jest opatrzony znakiem CE; do produktu dołączone są wymagane dokumenty oraz producent i importer spełnili wymogi informacyjne
Sankcje
Przewidziano również sankcje za naruszenie przepisów dotyczących ekoprojektowania. Wśród katalogu sankcji wskazano m.in.: grzywny, tymczasowy zakaz udziału w postępowaniach o udzielenie zamówienia.
Podsumowanie
Rozporządzenie weszło w życie 18 lipca 2024 r., przy czym po przyjęciu aktów wykonawczych i aktów delegowanych nastąpi pełne stosowanie przepisów ESPR. Zatem jest to kolejny obok m.in. Rozporządzenia EUDR akt prawny UE, który wpływa istotnie na zakres obowiązków przedsiębiorców. Niestety jego percepcja aktualnie jest znikoma. Jeżeli masz jakieś pytania lub rozporządzenie może Ciebie dotyczyć – skontaktuj się z nami, chętnie wyjaśnimy wszystkie niejasności.
