Rozporządzenie o wylesianiu (EUDR) – aktualizacja dokonanych zmian przez Komisję Europejską (KE) oraz nowości w EUDR

1/ Przepisy EUDR i termin ich wejścia w życie.

Przepisy Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/1115 z dnia 31 maja 2023 r. w sprawie udostępniania na rynku unijnym i wywozu z Unii niektórych towarów i produktów związanych z wylesianiem i degradacją lasów oraz uchylenia rozporządzenia (UE) nr 995/2010 – w skrócie EUDR – formalnie weszły w życie 29 czerwca 2023 r.

Zgodnie z regulacjami EUDR mają one obowiązywać szereg przedsiębiorców zajmujących się wprowadzaniem na rynek UE lub eksportem z UE drewna, kauczuku, bydła, kawy, kakao, oleju palmowego i soi oraz ich pochodnych wymienionych w Załączniku nr I do Rozporządzenia EUDR.

Terminy rozpoczęcia obowiązywania przepisów EUDR są następujące i co istotne nie uległy zmianie:

• 30 grudnia 2025 r. dla dużych oraz średnich przedsiębiorstw
• 30 czerwca 2026 r. dla pozostałych przedsiębiorstw (z wyjątkiem odnośnych produktów z drewna objętych załącznikiem do rozporządzenia 995/2010: tu obowiązki stosuje się od 30 grudnia 2025 r.).

KE tym samym zdaje się rozwiewać wątpliwość co do wejścia w życie przepisów EUDR jak i ewentualnego kolejnego przesunięcia terminu ich wejścia w życie. Przepisy wejdę w życie w określonych terminach.

2/ Dotychczasowy przebieg wdrożenia EUDR.

Do tej pory KE w sprawie EUDR opublikowała:

• Wytyczne dotyczące rozporządzenia (UE) 2023/1115 w sprawie produktów niepowodujących wylesiania;
• Komunikat w sprawie strategicznych ram współpracy międzynarodowej w kontekście rozporządzenia (UE) 2023/1115 w sprawie udostępniania na rynku unijnym i wywozu;
• Odpowiedzi na często zadawane pytania (FAQ) – trzy wersje

W dniu 15 kwietnia br. KE opublikowała kolejny pakiet dokumentów, który nie tylko precyzuje treść regulacji EUDR ale również zawiera pewne uproszczenia dla przedsiębiorców - zaktualizowano wytyczne interpretacyjne oraz opublikowano nowe wydanie FAQ (czwarte). Ponadto opublikowano propozycję Rozporządzenia delegowanego do EUDR zmieniającego Załącznik I do Rozporządzenia (obecnie na etapie konsultacji, które potrwają do 13 maja).

Jakiego rodzaju uproszczenia są przewidywane?

3/ Najistotniejsze zmiany w EUDR

W znacznym stopniu uproszczenia dotyczą trybu składania oświadczeń o należytej staranności. Tytułem przypomnienia oświadczenie takie należy złożyć  w przypadku wprowadzenia do obrotu, udostępniania lub wywozu z Unii określonych towarów i produktów. Poniżej lista najważniejszych zmian/uproszczeń:

• Przede wszystkim dużym przedsiębiorstwom umożliwione zostanie ponowne wykorzystanie już posiadanych oświadczeń o należytej staranności w sytuacji gdy towary uprzednio wprowadzone na rynek UE są ponownie do niego wprowadzone (sytuacja reimportu);
• Upoważnieni przedstawiciele będą mogli składać oświadczenia o należytej staranności w imieniu członków grupy przedsiębiorstw;
• Przedsiębiorcy będą mogli składać oświadczenia o należytej staranności raz w roku – dotychczasowe podejście polegało na składaniu oświadczenia do każdej przesyłki lub partii wprowadzanej do obrotu w UE;
• Duzi przedsiębiorcy funkcjonujący w tzw. niższych szczeblach rynku będą mogli zamiast gromadzić oświadczenia o należytej staranności od dostawców – posługiwać się (przy ich zachowaniu w dokumentacji) numerami referencyjnymi takich oświadczeń i wykorzystywaniu ich do składania własnych oświadczeń;
• W przypadku powtarzalnych dostaw produktów zmniejszeniu ulegnie liczba wymaganych oświadczeń o należytej staranności;
• W oświadczeniach o należytej staranności możliwe będzie powoływanie się na geolokalizację działek i nazwy naukowe produktów z oświadczeń złożonych na wcześniejszym etapie;

Ponadto zgodnie z przedstawionym projektem Rozporządzenia delegowanego do EUDR postanowiono doprecyzować zakres produktów objętych obowiązkami EUDR.

Zgodnie z założeniami zakresem przedmiotowym EUDR nie są objęte:

• Próbki produktów, zarówno handlowe (np. wysyłane do klientów) jak i dla celów badań;
• Produkty używane;
• Odpady (tutaj odwołanie do Dyrektywy „odpadowej”);
• Materiały dodatkowe np. instrukcje obsługi, ulotki, katalogi;
• Z definicji drewna zostać mają wyłączone bambus, rattan i materiały o drewnopodobnej strukturze;
• Uregulowany będzie również status opakowań w tym w szczególności palet drewnianych (zwrotnym). Zgodnie z projektem aktu delegowanego przepisom EUDR będą podlegały tylko takie opakowania wykonane z drewna (np. palety, skrzynie), które będą wprowadzane na rynek UE lub eksportowane jako samodzielne produkty. Z zakresu EUDR wyłączone natomiast będą opakowania wyraźnie nadające się do wielokrotnego użytku z przeznaczeniem wyłącznie do podtrzymywania, ochrony lub przenoszenia innego produktu wprowadzonego do obrotu wraz z tym produktem.

W przypadku sankcji – zasady nie uległy zmianie. W dalszym ciągu zgodnie z EUDR, sankcje obejmują m.in.:  grzywnę w wysokości con. 4% łącznego rocznego obrotu, konfiskatę i zakaz wprowadzania do obrotu produktów niezgodnych z EUDR.

Na marginesie wskazujemy, ze na dzień dzisiejszy nie ma w dalszym ciągu projektu aktów prawnych krajowych w zakresie EUDR w tym nie ustanowiono właściwego organu ds. przestrzegania i stosowanie przepisów EUDR (Polska jest już jednym z nielicznych krajów, który nie spełnił tych wymogów). Prace legislacyjne według zapewnień  Ministerstwa Klimatu i Środowiska trwają.

4/ Co dalej z EUDR?

Przepisy EUDR wejdą w życie – co jest już niemal pewne. Pierwsza grupa przedsiębiorców będzie musiała stawić czoła tym obowiązkom już w końcówce tego roku.

Świadomość przedsiębiorców co do regulacji EDUR w dalszym ciągu jest jednak stosunkowo słaba przynajmniej co do ich stopnia. Pamiętać, trzeba, ze konsekwencją niespełnienia obowiązków wynikających z EDUR jest brak możliwości wprowadzenia do obrotu w UE towarów objętych zakresem EUDR.

Już teraz firmy prowadzące działalność w zakresie obrotu produktów objętych EDUR powinny podjąć kroki polegające na:

• identyfikacji i klasyfikacji produktów objętych EUDR, np. poprzez weryfikację kodów CN towarów w deklaracjach Instrastat lub dokumentach SAD;
• opracowaniu i wdrożeniu procedur związanych z oświadczeniami o należytej staranności.