RPO: Reforma składki zdrowotnej niezgodna z Konstytucją

Rzecznik prawo obywatelskich prof. Marcin Wiącek zwrócił się do Premiera Mateusza Morawieckiego, odpowiedzialnego obecnie za resort finansów z prośbą o wyjaśnienia dotyczące składki zdrowotnej. Chodzi o w szczególności o fakt, że składka zdrowotna zwiększa podstawę opodatkowania PIT, przez co podatnicy płacą „podatek od podatku”. W swoim wystąpieniu rzecznik wskazał, że zgodnie z Konstytucją oraz wyrokami Trybunału Konstytucyjnego składka zdrowotna jest rodzajem świadczenia publicznego z art. 84 Konstytucji RP, czyli kategorii, w której zawierają się podatki. Tym samym należy ją traktować jako daninę publiczną w rozumieniu art. 217 Konstytucji RP. Wobec tego o ile objęcie kwoty składki zdrowotnej podatkiem dochodowym nie jest płaceniem „podatkiem od podatku”, to jednak nie sposób nie zauważyć dublowania obciążeń fiskalnych od tych samych kwot. Wobec takiego stanu rzeczy RPO stwierdził, że opodatkowanie podatkiem dochodowym składki zdrowotnej narusza wartości konstytucyjne – zasady sprawiedliwości społecznej oraz nadmiernej ingerencji w obowiązek ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych. W dalszej części rzecznik zarzucił ustawodawcy nadmierny fiskalizm oraz preferowanie interesu publicznego ponad interes podatnika. Końcowo prof. Marcin Wiącek przedstawił swoje krytyczne stanowisko dotyczące objęcia składką zdrowotną kwoty wolnej od podatku. Stwierdził, że instytucja kwoty wolnej powinna faktycznie zapewniać zmniejszanie obciążeń podatników, podczas gdy ze względu na zlikwidowanie możliwości odliczenia składki zdrowotnej skutki mogły być zupełnie odwrotne. Wpłynęło na to przede wszystkim zlikwidowanie mechanizmu odliczenia składki zdrowotnej od podatku. Link do treści wystąpienia generalnego RPO