TSUE: prawo do odliczenia VAT nie może być kwestionowane z powodu niskiej sprzedaży
- Wysłane przez Marcin Baj
- Kategorie VAT
- Data 12 marzec 2024
W wyroku z dnia 7 marca 2024 roku w sprawie C-341/22 Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej uznał, że prawo do odliczenia VAT nie może być kwestionowane z tego powodu, że podatnik miał słabe wyniki sprzedaży. Wyrok jest korzystny dla podatników VAT.
Sprawa dotyczyła włoskiej spółki, która prowadziła działalność gospodarczą w zakresie produkcji i sprzedaży wina w regionie Kampania (dalej: „Spółka”). Spółka została uznana przez włoskie organy podatkowe za tzw. spółkę fasadową. Za trzy następujące po sobie lata – 2006, 2007 i 2008 – nie osiągnęła bowiem progu sprzedaży przewidzianego przez prawo włoskie mające na celu przeciwdziałanie tworzeniu podmiotów, których działalność ma charakter sztuczny, nakierowany jedynie na uzyskiwanie korzyści podatkowych. W efekcie, włoskie organy podatkowe odmówiły Spółce prawa do odliczenia VAT w wysokości około 40 000 euro za rok 2009.
Włoski sąd kasacyjny zwrócił uwagę TSUE, że włoskie przepisy zastosowane w sprawie opierają się na domniemaniu, zgodnie z którym brak prowadzenia przez dany podmiot działalności gospodarczej może zostać wywiedziony z tego, że osiągnął niższy – od tego, którego można by racjonalnie oczekiwać, biorąc pod uwagę aktywa, którymi dysponuje podatnik - poziom przychodów.
Podatnik może obalić takie domniemanie, o ile wykaże, że ze względu na obiektywne okoliczności osiągnięcie tego minimalnego poziomu przychodów w danym okresie było niemożliwe. Zgodnie z włoskimi przepisami, jeśli dany podmiot nie osiągnie przedmiotowego progu przez trzy kolejne okresy rozliczeniowe, to może definitywne stracić prawo do zwrotu nadwyżki VAT za te okresy.
Włoski sąd kasacyjny zadał TSUE m.in. następujące pytania:
- Czy podmiotowi prowadzącemu działalność gospodarczą można na gruncie Dyrektywy VAT odmówić statusu podatnika VAT (i w efekcie zakwestionować jego prawo do odliczenia VAT), dlatego że nie osiąga progu przychodów, którego można by racjonalnie oczekiwać biorąc pod uwagę aktywa, którymi dysponuje i nie jest w stanie uzasadnić z czego to wynika?
- Czy zasady neutralności VAT i proporcjonalności ograniczenia prawa do odliczenia VAT sprzeciwiają się uregulowaniu krajowemu, które odmawia prawa do odliczenia w przypadku, gdy przez trzy kolejne okresy rozliczeniowe podatnik nie osiągnął oczekiwanego progu przychodów i nie był w stanie wytłumaczyć dlaczego?
Odpowiadając na zadane pytania, TSUE opowiedział się po stronie podatnika.
TSUE wskazał, że status podatnika VAT jest uzależniony od tego czy dany podmiot rzeczywiście prowadzi działalność gospodarczą. Nie można uzależniać statusu podatnika VAT od progu przychodów jakie Spółka osiągnęła. Działalność gospodarcza jest na gruncie Dyrektywy VAT pojęciem szerokim – ocenia się ją bez względu na cele i rezultaty. Nie można więc pozbawić statusu podatnika VAT jedynie na skutek tego, że podmiot nie osiągnął poziomu sprzedaży, którego można by po nim racjonalnie oczekiwać.
TSUE wskazał ponadto, że żaden przepis Dyrektywy VAT nie uzależnia prawa do odliczenia VAT od osiągnięcia określonego limitu sprzedaży.
TSUE zauważył, że można odmówić prawa do odliczenia jeżeli podatnik powołuje się na nie w sposób wskazujący na oszustwo lub nadużycie. Jednak, przepisy włoskie odmawiające prawa do odliczenia VAT w przypadku nieosiągnięcia określonego poziomu sprzedaży wykraczają poza kryteria wymagane do wykazania oszustwa lub nadużycia. Nie odnoszą się bowiem do oceny rzeczywistego charakteru transakcji podlegających opodatkowaniu VAT, ale jedynie do ich wielkości.
W konsekwencji, TSUE stwierdził, że przepisy odmawiające prawa do odliczenia VAT podatnikom, którzy nie osiągnęli oczekiwanego poziomu sprzedaży są niezgodne z Dyrektywą VAT.
Marcin Baj
Marcin jest licencjonowanym doradcą podatkowym specjalizującym się w zagadnieniach związanych z podatkiem VAT. Absolwent Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, studiował również prawo na Uniwersytecie La Sapienza w Rzymie w ramach programu Erasmus. Pracę w doradztwie podatkowym rozpoczął w 2013 roku i pracował dla największych polskich firm świadczących usługi doradztwa podatkowego. Jego doświadczenie obejmuje m.in.: bieżące doradztwo podatkowe, zwroty podatku VAT, centralizację VAT dla największych polskich miast (jeden z największych projektów w historii polskiego VAT), kalkulację / weryfikację prewspółczynnika VAT, doradztwo przy transakcjach międzynarodowych (wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów, eksport), VAT compliance, audyty VAT, reprezentację w postępowaniach podatkowych i sądowych oraz szkolenia podatkowe. Jest autorem publikacji w prasie fachowej oraz komentarzy w prasie codziennej. Jest także współautorem książki o centralizacji podatku VAT w polskich gminach, która została uznana za duży sukces wydawniczy na rynku publikacji prawniczych w Polsce w 2016 roku. Włada językiem angielskim i włoskim.