Waga dowodu przedłożonego na etapie skargi.

W toku postępowania w zakresie przychodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach lub pochodzących ze źródeł nieujawnionych ciężar dowodowy spoczywa na stronie postępowania. Jest to bardzo ważna zasada, która de facto odróżnia te postępowania od pozostałych postępowań.

Naczelny Sąd Administracyjny utrzymał w mocy dwie decyzje organu podatkowego wymierzające 75%. podatek od ponad 320 tys. zł przychodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach. Decyzje zostały wydane dla małżonków. O co chodziło w tej w sprawie?

Przedmiotem kontroli była weryfikacja źródła pochodzenia środków pieniężnych małżonków które sfinansowały zakup samochody

Naczelnik urzędu skarbowego wyliczył, że oboje mogli zgromadzić niewielkie oszczędności, a w roku 2016 wydali o ponad 490 tys. zł więcej niż mieli w tym roku przychodów. Wobec tego ustalił, że każde z nich powinno zapłacić prawie 185 tys. zł podatku od przychodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach lub pochodzących ze źródeł nieujawnionych. Wartości te zostały nieco skorygowane przez organ odwoławczy.

Na etapie kontroli sądowo administracyjnej małżonkowie przedstawili dowód w postaci aktu notarialnego, dotyczącego zakupu mieszkania przez małżonków. Nie wynikało z niego, że faktycznie zapłacili za nie ponad 60 tys. zł, tylko że na tyle określona została jego wartość lokalu. Kwota ta nie powinna być zatem zaliczona do wydatków – stwierdził WSA, dając wiarę i uwzględniając załączony dowód.

Niestety nie zgodził się z tym NSA, który uchylił wyroki WSA i oddalił skargi małżonków. Jak wskazał sąd główny problem dotyczył aktu notarialnego - małżonkowie przedłożyli go na etapie skargi.

Strona nie wskazała tego dokumentu wcześniej, organ nie mógł się do niego ustosunkować. Sąd ponadto podkreślił, iż z rozliczeń rachunkowych wynikało, że była to kwota neutralna, czyli nawet przy uwzględnieniu tej kwoty nie miałoby to wpływu na kształt zobowiązania podatkowego.

W postępowaniu przed sądem administracyjnym, co do zasady, nie jest bowiem możliwe prowadzenie postępowania dowodowego. Kontrolą sądu administracyjnego objęte są kwestie związane z procesem stosowania prawa w postępowaniu administracyjnym, a więc to, czy organ dokonał prawidłowych ustaleń, co do obowiązywania zaskarżonej normy prawnej, czy normę tę właściwe interpretował i nie naruszył zasad ustalania określonych faktów za udowodnione. Innymi słowy, sąd administracyjny nie dokonuje ustalenia stanu faktycznego, a dokonywana przez niego kontrola legalności aktu administracyjnego opiera się na materiale dowodowym zgromadzonym w postępowaniu przed organem wydającym zaskarżoną decyzję.

Od tej zasady istnieje wyjątek, o którym mowa w art. 106 § 3 PPSA w myśl którego sąd może z urzędu lub na wniosek stron przeprowadzić dowód uzupełniający z dokumentu, jeżeli jest to niezbędne do wyjaśnienia istotnych wątpliwości i nie spowoduje nadmiernego przedłużenia postępowania w sprawie.

Dopuszczenie nowego dowodu z dokumentu jest uprawnieniem (sąd może), a nie obowiązkiem sądu.

Jest to kolejny dowód na to, jak bardzo istotna jest aktywna postawa podatnika w postępowaniach tego typu. Postępowanie z zakresu nieujawnionych źródeł może okazać się bardzo dotkliwe w skutkach, a dowody na posiadanie pokrycia w majątku dostarczone zbyt późno mogą nie zostać uwzględnione.

Wyroki NSA z 11 marca 2025 r., sygn. akt II FSK 886/22 i II FSK 995/22