Wydatki niezwiązane z działalnością gospodarczą w CIT Estońskim – planowane zmiany

Jesień do czas przemijania, nostalgii. Ale nie w podatkach; zapewne słyszeliście już o kolejnym Nowym (nie)Ładzie, tj. o projekcie ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (numer z wykazu: UD116).

W tym projekcie pojawia się wiele zmian. Gorszych i jeszcze gorszych.

W dzisiejszym wpisie odniosę się do planowanych zmian w zakresie wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą.

Mam wrażenie, że moje wpisy czytają w MF, bo w końcu doczekałam się propozycji „jakiejś” definicji wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą. Z naciskiem na „jakiejś”.

W projekcie proponuje się bowiem następujący przepis:

Przez wydatki niezwiązane z działalnością gospodarczą, o których mowa w ust. 1 pkt 3, rozumie się:

1) wydatki poniesione w innym celu niż osiągnięcie przychodów lub zachowanie albo zabezpieczenie źródła przychodów, lub

2) wszelkiego rodzaju opłaty i należności publicznoprawne o charakterze sankcyj-nym.”;

Nie będąc tutaj uszczypliwą, chciałam tylko zauważyć, że ta propozycja to w zasadzie „kopiuj – wklej” z przewodnika do ryczałtu od dochodów spółek, opublikowanego w 2021 r. Rzecz jasna, propozycja pkt 1 nadal będzie generować setki wniosków o wydanie interpretacji. Szczerze mówiąc, ta definicja nie wniesie nic nowego. Ba, po tej propozycji, osobiście wolałabym, żeby zostało tak jak było (pojęcie „wydatku niezwiązanego z działalnością gospodarczą” w mojej ocenie jest szersze od „wydatku poniesione w innym celu niż osiągnięcie przychodów lub zachowanie albo zabezpieczenie źródła przychodów). Po wejściu w życie tej zmiany, moim zdaniem ciężko będzie bronić tezy, że chociażby wydatki na PEFRON nie będą stanowiły ww. kategorii dochodu.

A jak uzasadnia ww. propozycję sam projektodawca? W uzasadnieniu do projektu ustawy przeczytamy, że: aktualna konstrukcja normatywna wydatków niezwiązanych z działalnością

gospodarczą w niewystarczający sposób zabezpiecza interesy Skarbu Państwa. Brak definicji wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą generuje również wiele wątpliwości po stronie podatników. Ponadto, w wyroku z dnia 11 lipca 2023 r. (sygn. akt II FSK 93/23) NSA w odniesieniu do stanu prawnego obowiązującego w 2022 r. stwierdził, że regulacja dotycząca wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą „nie spełnia konstytucyjnego wymogu określoności przedmiotu opodatkowania”.

Koncepcja wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą przedstawiona w ramach niniejszej propozycji została opracowana w oparciu o ich rozumienie, które zostało zawarte w Przewodniku. Propozycja definicji została skonstruowana na podstawie dwóch elementów, tj. związku kosztów z przychodami oraz ich charakteru.

Związek kosztów z uzyskiwanymi przez podatników przychodami, który został wyrażony w art. 15 ust. 1 ustawy CIT oraz art. 22 ust. 1 ustawy PIT, jest rozwiązaniem funkcjonującym na gruncie podatków dochodowych od wielu lat, w stosunku do którego istnieje bogate orzecznictwo sądów administracyjnych. Oparcie definicji nowego przedmiotu opodatkowania na jednym z podstawowych elementów konstrukcyjnych podatku dochodowego ma na celu minimalizację wątpliwości podatników co do jego zakresu pojęciowego. Jednocześnie, wydaje się, że takie rozumienie wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą jest uzasadnione ekonomicznie oraz aksjologicznie. Istotą działalności gospodarczej jest jej zarobkowy charakter. W związku z powyższym, wydatki, które nie są związane z osiągnięciem przychodów lub zabezpieczeniem albo zachowaniem źródła przychodów, nie stanowią wydatków związanych z działalnością gospodarczą.

Drugim elementem definicji wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą jest publicz-noprawny oraz sankcyjny charakter. Pewne kategorie wydatków, pomimo ich związku z pro-wadzoną przez podatnika działalnością, ze względu na swój charakter, nie powinny pomniej-szać podstawy opodatkowania. Do takich kategorii zaliczyć można np. kary, grzywny czy od-setki od nieterminowego uregulowania zobowiązania podatkowego.

Jak Państwo sami widzicie – aktualna treść przepisu okazała się dla MF zbyt „propodatnikowa”, a więc należy dokręcić śrubę.