WYDATKI POGRZEBOWE PODATNIK ZALICZY DO KOSZTÓW ALE NIE ODLICZY VAT
Czy wydatki na nekrologi, kondolencje, wieńce pogrzebowe, kwiaty związane z pogrzebem pracownika lub byłego pracownika mogą stanowić koszty podatkowe?
W ocenie organów podatkowych nie ma przeszkód, aby wydatki na nekrologi, kondolencje, wieńce pogrzebowe, kwiaty związane z pogrzebem pracownika lub byłego pracownika czy członka rodziny pracownika zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu.
Przykładowo w interpretacji indywidualnej z dnia 31 stycznia 2020 r., sygn. 0114-KDIP2-2.4010.512.2019.1.AS, Dyrektor KIS wskazał, że „Przy założeniu właściwego udokumentowania, wydatki związane z uroczystościami pogrzebowymi pracownika w tym nekrologami, byłego pracownika lub członka rodziny pracownika są związane z prowadzoną działalnością gospodarczą oraz służą zabezpieczeniu źródła przychodów, przez co podlegają zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów.”
Powyższe znajduje potwierdzenie także m.in. w wydanej przez Dyrektora KIS interpretacji indywidualnej z dnia 28 września 2021 r. sygn. 0111-KDIB1-1.4010.301.2021.3.EJ. W tej interpretacji organ podatkowy wskazał, że „[…] wydatki, dotyczące zakupu wieńców, kwiatów, kondolencji umieszczanych w prasie lub innych mediach, ponoszone w związku ze śmiercią pracownika lub członka jego najbliżej rodziny, można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów Spółki na podstawie art. 15 ust. 1 updop. […] tego typu wydatki okolicznościowe wynikają z kanonów kultury polskiej i zasad współżycia społecznego. Dzięki wkładowi pracy zmarłego pracownika mają one związek z prowadzoną działalnością gospodarczą jako pracodawcy i uzyskanymi przychodami. Ponadto taki wyraz pamięci i uznania dla zmarłych pracowników lub członków jego najbliższej rodziny wzmacnia więzi pomiędzy samymi pracownikami, a wśród załogi wzrasta poczucie wartości oraz przynależności do kultury organizacji i pośrednio wpływa na poziom osiąganych przez Spółkę przychodów.”
Co więcej organy podatkowe potwierdzają, że wydatki związane z uroczystościami pogrzebowymi nie mają charakteru reprezentacyjnego. Organy podatkowe podkreślają, że „sama praktyka upamiętniania zmarłych jest jednym z podstawowych kanonów polskiej kultury i powszechnie przyjętą normą zwyczajową. W przypadku śmierci pracownika lub członka jego najbliższej rodziny, pracodawca kierując się zasadami współżycia społecznego w dowód uznania dla zasług na jego rzecz dokonanych przez pracownika - upamiętnia ten fakt, np. poprzez złożenie wieńca na grobie zmarłego i wykup nekrologu w prasie czy kondolencji. Zachowanie pracodawcy jest wyrazem szacunku dla pracownika, podziękowania za pracę i włożony wkład w tworzenie zakładu i uzyskiwane przychody, wzmacnia więzi pomiędzy pracownikami, ma określone działanie motywacyjne, a tym samym pośrednio wpływa na poziom osiąganych przychodów.” (interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 28 września 2021 r., sygn. 0111-KDIB1-1.4010.301.2021.3.EJ)
Czy w związku z wydatkami na nekrologi, kondolencje, wieńce pogrzebowe, kwiaty związane z pogrzebem pracownika lub byłego pracownika przysługuje prawo do odliczenia VAT?
Niestety na gruncie VAT stanowisko organów i sądów jest niekorzystne. Organy podatkowe uważają, że wydatki ponoszone na nekrolog, kondolencje, wieńce pogrzebowe w przypadku śmierci pracownika, byłego pracownika i członka rodziny pracownika nie mają związku z działalnością opodatkowaną i obrotem osiąganym w ramach tej działalności.
W interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 14 września 2021 r., sygn. 0114-KDIP4-2.4012.451.2021.2.AS, czytamy: „[…] wydatki na kwiaty, wieńce, kondolencje, związane z uczestnictwem w pogrzebach pracowników i członków ich rodzin, mają bezpośredni i jednoznaczny związek z czynnościami niepodlegającymi VAT. W tym przypadku brak jest możliwości doszukiwania się ich pośredniego wpływu na prowadzoną działalność opodatkowaną. Taki związek jest zbyt mało konkretny w porównaniu do jednoznacznego związku tych wydatków z czynnościami niepodlegającymi opodatkowaniu. Co najwyżej wydatki te można rozpatrywać w kategoriach dobrego obyczaju, a nie możliwości wpływu czy też związku wydatku z obrotem.”
Również Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 19 sierpnia 2020 r., sygn. akt I FSK 7/18 wskazał: „[…], należy zgodzić się z organem, że wydatki związane z udziałem w uroczystościach pogrzebowych nie pozostają w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą, mimo że wynikają z prowadzonej wewnętrznej polityki kadrowej oraz dobrego zwyczaju. Mają bezpośredni i jednoznaczny związek z czynnościami niepodlegającymi VAT, więc nie ma możliwości doszukiwania się ich pośredniego wpływu na prowadzoną działalność opodatkowaną. Taki związek jest zbyt mało konkretny w porównaniu do jednoznacznego powiązania tych wydatków z czynnościami niepodlegającymi opodatkowaniu”.
Zarówno organy jak i NSA nie akceptują poglądu, że można wykazać pośredni związek przyczynowo-skutkowy między dokonanymi zakupami towarów i usług związanych z pogrzebem pracownika, byłego pracownika lub członków jego rodziny a powstaniem obrotu. O pośrednim związku dokonanych zakupów z działalnością podatnika można mówić wówczas, gdy zakup towarów i usług nie przyczynia się bezpośrednio do uzyskania obrotu przez podatnika, np. poprzez ich odsprzedaż, lecz poprzez wpływ na ogólne funkcjonowanie przedsiębiorstwa jako całości. Działanie podatnika polegające na zamieszczeniu nekrologu, zakupie wieńca czy kwiatów jest postępowaniem zwyczajowo przyjętym i powszechnie oczekiwanym. A pośredni związek z czynnościami opodatkowanymi przejawia się poprzez wpływ na budowę zespołu pracowniczego wzrost zaufania, co z kolei przyczynia się do zwiększenia efektywności pracy, sprawniejszej realizacji celów biznesowych, zwiększania wyników finansowych i tym samym sprzedaży opodatkowanej. Zatem bez wątpienia należy uznać, że dokonane wydatki mają pośredni związek z czynnościami opodatkowanymi. Niestety z uwagi na niekorzystne stanowisko NSA odliczenie VAT w związku z przedmiotowymi wydatkami jest ryzykowne.
