Zmiany w egzekucji cywilnej w 2019 roku

Od 1 stycznia 2019 roku postępowanie egzekucyjne uległo pewnym modyfikacjom. Jedną z istotnych zmian dla wierzycieli jest możliwość złożenia wniosku o wszczęcie egzekucji na formularzu urzędowym, którego wzór w drodze rozporządzenia określi Minister Sprawiedliwości. Powyższa zmiana została wprowadzona poprzez nowelizację art. 796 § 1 Kodeksu Postępowania Cywilnego (dalej: k.p.c.). Umożliwienie składania wierzycielom wniosków o wszczęcie egzekucji na formularzu to spore ułatwienie. W ocenie ustawodawcy wprowadzenie formularza zminimalizuję ilość błędów i braków formalnych przy inicjowaniu postępowania egzekucyjnego, co w konsekwencji wpłynie na przyśpieszenie rozpoznawania wniosków i na usprawnienie całego postępowania egzekucyjnego. Kolejna nowelizacja dotyka art. 346 k.p.c., do którego treści ustawodawca dodał § 1¹, o następującym brzmieniu: „Sąd może uchylić rygor natychmiastowej wykonalności nadany wyrokowi zaocznemu, jeżeli pozwany wykaże, że odpis pozwu doręczono w trybie przewidzianym w art. 139 § 1 k.p.c. na inny adres aniżeli aktualne w dacie doręczenia miejsce zamieszkania pozwanego.” Co ciekawe, pozwany będzie mógł powołać się na powyższą regulację nawet jeśli wykaże, że zmiana miejsca zamieszkania była jedynie przejściowa. Jest to duża zmiana na korzyść dłużników, którzy nie będą zmuszeni poddać się natychmiastowej wykonalności wyroku zaocznego jeżeli, często nie z ich winy, wierzyciel nie znał ich dokładnego miejsca zamieszkania. Kolejną nowością jest poszerzenie katalogu przesłanek po spełnieniu, których postępowanie egzekucyjne ulega umorzeniu. Od 1 stycznia 2019 roku organ egzekucyjny umorzy postępowanie z urzędu w sytuacji gdy:

1. tytuł wykonawczy został pozbawiony wykonalności prawomocnym orzeczeniem albo orzeczenie, na którym oparto klauzulę wykonalności, zostało uchylone lub utraciło moc;
2. egzekucję skierowano przeciwko osobie, która według klauzuli wykonalności nie jest dłużnikiem i która sprzeciwiła się prowadzeniu egzekucji, albo jeżeli prowadzenie egzekucji pozostaje z innych powodów w oczywistej sprzeczności z treścią tytułu wykonawczego.

Nowelizacja wprowadza również nowy sposób na wniesienie skargi na czynności komornika. Od początku stycznia można to zrobić posługując się urzędowym formularzem. Jest to kolejne ułatwienie zarówno dla wierzycieli jak i dłużników. Co ciekawe sam komornik jest zobligowany do doręczenia urzędowego formularza skargi dłużnikowi przy pierwszej czynności egzekucyjnej oraz stronom i uczestnikom obecnym podczas czynności dokonywanych poza kancelarią, chyba że czynność ta podlega zaskarżeniu skargą w formie ustnej. Nowelizacja w realny sposób zwiększy odpowiedzialność komorników wynikającą z art. 767 § 6 k.p.c. W przypadku bowiem stwierdzenia przez Sąd oczywistego naruszenia przez komornika obowiązujących przepisów prawa, może on zostać obciążony kosztami postępowania wywołanego skargą. Zwiększy się również zakres kontroli komorników, gdyż art. 809¹ k.p.c. ustanawia obowiązek utrwalania przebiegu określonych czynności za pomocą urządzeń rejestrujących obraz i dźwięk. Komornik na wniosek co najmniej jednej ze stron zobowiązany będzie do utrwalenia w wyżej wskazany sposób, czynności egzekucyjnych dokonanych poza kancelarią komorniczą.