Amerykańskie retorsje dla państw które wdrożyły globalny podatek wyrównawczy
20 stycznia 2025 r., w dniu swojej inauguracji na 47. prezydenta Stanów Zjednoczonych, Donald Trump podpisał rozporządzenie, zgodnie z którym USA oficjalnie wycofały się z porozumienia OECD, wprowadzającego globalny podatek minimalny (Pillar 2). Co więcej, sekretarz skarbu, Scott Bessent, wkrótce ma przedstawić środki odwetowe, które Amerykanie nałożą na państwa stosujące opodatkowanie wyrównawcze w stosunku do amerykańskich podatników.
Konstrukcja podatków wyrównawczych
Pillar II tworzy system opodatkowania wyrównawczego (ang. top-up tax), na który składają się następujące zasady opodatkowania:
- zasada włączenia dochodu do opodatkowania (IIR),
- zasada niedostatecznie opodatkowanych zysków (UTPR),
- kwalifikowany krajowy podatek wyrównawczy (QDMTT).
Ogólna zasada wymaga zapłaty podatku wyrównawczego przez międzynarodowe grupy kapitałowe, których roczny skonsolidowany przychód wyniósł co najmniej 750 mln euro w co najmniej dwóch z czterech ostatnich lat, a efektywna stawka podatkowa w danej jurysdykcji jest niższa niż 15%.
Konsekwencje dla Polski
Inicjatywa OECD została wdrożona do prawodawstwa unijnego na mocy Dyrektywy 2022/2523 z dnia 14 grudnia 2022 r. Polska (nie bez problemów) implementowała ją ustawą z dnia z dnia 6 listopada 2024 r., która weszła w życie 1 stycznia 2025 r.
Działające w Polsce jednostki amerykańskich koncernów międzynarodowych mogą zostać objęte zasadą niedostatecznie opodatkowanych zysków (UTPR).
Stanowi ona uzupełnienie zasady IIR i dotyczy sytuacji, w której w państwie siedziby jednostki dominującej najwyższego szczebla nie wprowadzono opodatkowania wyrównawczego. Wówczas, ciężar tego podatku „spada” na jednostki niższego szczebla.
Omawiany scenariusz nie tylko osłabia pozycję Polski jako państwa przyjaznego zagranicznym inwestorom (zwłaszcza amerykańskim), ale także zwiększa ryzyko nałożenia ceł lub innych sankcji.
Reakcje na amerykańską politykę
Zarówno UE, jak i polskie Ministerstwo Finansów są świadome problemu. W tym drugim podobno trwają prace nad minimalizacją negatywnych skutków reformy, jednak jak dotąd nie przyniosły one rezultatów.
Warto wskazać, że pojawiają się również postulaty dotyczące rezygnacji z zasady UTPR lub nawet całkowitego przemodelowania reformy. Postulat ten wynika z faktu, że kluczowi gracze na światowych rynkach, tacy jak Chiny, Indie czy Brazylia, również nie zamierzają wdrażać opodatkowania wyrównawczego.
