Czy można pozwać urząd skarbowy za zniszczenie firmy?
Dla wielu właścicieli firm kontakt z urzędem skarbowym bywa stresujący. Czasem decyzje fiskusa mogą mieć tak poważne skutki, że przedsiębiorca traci płynność finansową, klientów, a nawet całe przedsiębiorstwo. Wtedy pojawia się pytanie: czy można pociągnąć urząd skarbowy do odpowiedzialności za takie działania?
Odpowiedź może zaskoczyć – tak, jest to możliwe, choć wymaga czasu, determinacji i dobrze przygotowanej argumentacji.
Kto jest pozwanym – urząd czy państwo?
Wbrew powszechnemu przekonaniu, nie pozywa się „urzędu skarbowego” jako instytucji. Pozew składa się przeciwko Skarbowi Państwa, którego w danej sprawie reprezentuje zazwyczaj naczelnik urzędu skarbowego lub dyrektor izby administracji skarbowej.
Podstawą prawną takiej odpowiedzialności jest artykuł 417 Kodeksu cywilnego, mówiący o tym, że państwo odpowiada za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej.
Co musi udowodnić przedsiębiorca?
Aby skutecznie dochodzić roszczeń, należy wykazać trzy zasadnicze elementy:
- że urząd działał niezgodnie z prawem,
- że w wyniku tego działania powstała rzeczywista szkoda,
- oraz że między nimi istnieje związek przyczynowy.
Brak któregokolwiek z tych elementów sprawi, że sąd nie przyzna odszkodowania – nawet jeśli przedsiębiorca rzeczywiście poniósł stratę.
Co znaczy „działanie niezgodne z prawem”?
O bezprawności urzędowych decyzji najczęściej przesądza orzeczenie sądu administracyjnego (WSA lub NSA), który stwierdza, że decyzja była wydana z naruszeniem przepisów.
Czasem jednak szkoda pojawia się już wcześniej – w trakcie samego postępowania podatkowego, jeszcze zanim dojdzie do etapu sądowego. W takiej sytuacji również można dochodzić odpowiedzialności Skarbu Państwa, jeśli uda się udowodnić bezprawność zachowania organu.
