Czy trzeba być obecnym na rozprawie przed sądem w sprawie podatkowej?

Postępowania przed sądami administracyjnymi mają co do zasady charakter pisemny, dlatego obecność strony na rozprawie nie jest obowiązkowa. Wojewódzki Sąd Administracyjny ocenia przede wszystkim skargę, odpowiedź organu (jeśli jest) oraz zgromadzony materiał dowodowy. Z kolei Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje skargę kasacyjną, która może być wniesiona zarówno przez podatnika, jak i przez organ. Strona przeciwna może wnieść odpowiedź na skargę kasacyjną oraz dalsze pisma procesowe.  

Oznacza to, że nawet jeśli podatnik nie stawi się na sali sądowej, postępowanie i tak będzie mogło toczyć się dalej, a sąd wyda orzeczenie. Sąd opiera się bowiem na aktach sprawy i w tych granicach wyda wyrok bądź postanowienie. 

Osobisty udział podatnika 

W praktyce jednak warto rozważyć osobistą obecność na rozprawie. Przez osobistą obecność rozumiem tutaj udział pełnomocnika bądź samego podatnika. Czasami pożądanym składem będzie udział zarówno strony, jak i pełnomocnika. 

Zdarzają się jednak sytuacje, w których nawet najlepszy pełnomocnik – mimo doświadczenia i znajomości sprawy – nie przekaże pewnych informacji z taką siłą, jak może to zrobić sam podatnik. Chodzi tu szczególnie o kwestie mocno osobiste, dotyczące okoliczności, których nie da się w pełni oddać na piśmie czy w relacji pełnomocnika. Rozprawa bywa wtedy jedyną okazją, by przekazać coś „od siebie”, zwłaszcza gdy w postępowaniu podatkowym organ nie przeprowadził dowodu z przesłuchania strony. 

Choć postępowanie przed sądem administracyjnym opiera się na dokumentach, a profesjonalnie sporządzona skarga ma kluczowe znaczenie, to rozprawa umożliwia żywe wsparcie argumentacji przedstawionej wcześniej na piśmie. Bezpośrednie wrażenie, jakie strona może wywrzeć na składzie orzekającym, niejednokrotnie jest elementem, który – świadomie lub nie – wpływa na ocenę merytorycznych zarzutów. 

Warto pamiętać, że sprawa może zostać rozpoznana również na posiedzeniu niejawnym, zwłaszcza wtedy, gdy żadna ze stron nie wnosi o przeprowadzenie rozprawy. Takie rozwiązanie często przyspiesza wydanie wyroku, jednak nie daje możliwości ustnego przedstawienia swojej argumentacji. Choć posiedzenia niejawne mają swoje zalety, trudno uznać je za optymalne z punktu widzenia ochrony interesów strony. Szybkość nie zawsze powinna przeważać nad możliwością pełnego odniesienia się do stanowiska organu, zarówno ustnie, jak i pisemnie. 

Ostatecznie decyzja o wnioskowaniu o rozprawę i osobiste stawiennictwo zależy od konkretnej sytuacji. Są sprawy, w których czas odgrywa kluczowe znaczenie, i rezygnacja z rozprawy może być w pełni uzasadniona. W większości przypadków warto jednak rozważyć obecność w sądzie – choćby po to, by mieć pewność, że w kluczowym momencie nic nie zostanie pominięte. 

Dlaczego warto mieć przy sobie pełnomocnika? 

Mimo że osobiste stawiennictwo podatnika często wnosi do sprawy istotną, indywidualną perspektywę, to równie ważne – a nierzadko kluczowe – jest wsparcie profesjonalnego pełnomocnika. Doświadczony doradca jest w stanie zadbać o pełną, precyzyjną argumentację, zwrócić uwagę sądu na kwestie prawne pomijane przez organy i reagować na bieżąco na rozwój sytuacji na sali rozpraw. 

Obecność pełnomocnika daje poczucie bezpieczeństwa: podatnik może skupić się na przedstawieniu swoich osobistych okoliczności, mając pewność, że cała warstwa prawna zostanie zaprezentowana w sposób rzetelny i profesjonalny. 

W praktyce kompleksowe przygotowanie skargi, odpowiedzi na stanowisko organu, a następnie aktywny udział w rozprawie istotnie zwiększa szansę na pozytywne rozstrzygnięcie. Właśnie z tego powodu warto rozważyć wsparcie profesjonalnego pełnomocnika – zarówno na etapie samego przygotowania sprawy, jak i podczas jej finału przed sądem.