Czy wzajemne udzielanie poręczenia przez uczestników cash-poolingu stanowi nieodpłatne świadczenie ?
Wnioskodawca zwrócił się z pytaniem czy w związku z wzajemnym udzielaniem poręczeń przez Uczestników, po stronie Polskich Uczestników powstanie przychód z tytułu nieodpłatnych bądź częściowo odpłatnych świadczeń, o którym mowa w art. 12 ust. 1 pkt 2 UoCIT, a w przypadku negatywnej odpowiedzi, czy w takiej sytuacji powstanie dochód, o którym mowa w art. 11c ust. 2 UoCIT?
Wykładnia pojęcia "nieodpłatnego świadczenia" była przedmiotem wielokrotnej oceny sądów administracyjnych i posiada już ugruntowane znaczenie.
W wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 17 stycznia 2020 r. (sygn. akt II FSK 374/18) sąd wskazuje, że "Pojęcie, użytego w przepisie art. 12 ust. 1 pkt 2 u.p.d.o.p., nieodpłatnego świadczenia ma w orzecznictwie sądów administracyjnych ugruntowane znaczenie. Sądy jednolicie prezentują pogląd, że ma ono szersze znaczenie niż w prawie cywilnym i obejmuje ono wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podatnika, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy (por. uchwały NSA z 24 października 2011 r., sygn. akt II FPS 7/10, z 24 maja 2010 r., sygn. akt II FPS 1/10 z 18 listopada 2002 r., sygn. akt FPS 9/02 i z 16 października 2006 r., sygn. akt II FPS 1/06)".
Wskazana wykładnia pojęcia nieodpłatnego świadczenia, wskazuje, że jest to przysporzenie majątkowe powiązane z uzyskaniem przez podatnika korzyści niezwiązanej z wydatkami, kosztami lub inną formą ekwiwalentu, mające konkretny wymiar majątkowy czy finansowy. Zatem z nieodpłatnym świadczeniem nie mamy do czynienia w przypadku, gdy w związku ze świadczeniem innego podmiotu podatnik dokonuje świadczenia wzajemnego. Oznacza to, że podstawą do stwierdzenia nieodpłatności danego świadczenia jest to, aby podmiot otrzymujący świadczenie nie był zobowiązany do wykonania jakiegokolwiek świadczenia wzajemnego. Do stwierdzenia nieodpłatności danego świadczenia konieczny jest brak świadczenia ekwiwalentnego.
Pojęcie przysporzenia majątkowego musi być powiązane jako konstytuujące pojęcie nieodpłatnego świadczenia z uzyskaniem przez podatnika korzyści niezwiązanej z wydatkami, kosztami, zaoszczędzeniem wydatków, które mogą być powiązane także z brakiem obowiązku uiszczenia wynagrodzenia.
Ponadto, zgodnie z wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 15 listopada 2019 r. (sygn. II FSK 4/18) "dla uznania świadczenia za odpłatne czy nieodpłatne nie ma przesądzającego znaczenia to, czy beneficjent płaci za nie wynagrodzenie czy nie, ale to czy czynność ta ma charakter czynności przysparzającej, a więc takiej, na podstawie której strona dokonująca przysporzenia majątkowego otrzymuje czy ma otrzymać w zamian korzyść majątkową".
Natomiast na potrzeby ustawy o CIT pod pojęciem świadczenia częściowo odpłatnego należy rozumieć świadczenie, które podatnik otrzymuje za wartość niższą aniżeli realna wartość otrzymanego świadczenia. Oznacza to, że świadczeniem częściowo odpłatnym jest świadczenie, które podatnik otrzymuje ponosząc ciężar ekonomiczny odpowiadający wyłącznie części wartości otrzymanego w zamian świadczenia.
Wnioskodawca wskazał, że udzielane w związku z Cash-Poolingiem poręczenia będą miały charakter wzajemny (każdy z Uczestników udzieli poręczenia pozostałym Uczestnikom) oraz ekwiwalentny (Uczestnicy nie otrzymają wynagrodzenia z tytułu udzielonego poręczenia, ale uzyskają w zamian takie samo zabezpieczenie w formie poręczenia od pozostałych Uczestników).
Organ potwierdził stanowisko Wnioskodawcy, iż wzajemność oraz ekwiwalentność świadczeń Uczestników w związku z wzajemnym udzielaniem poręczeń w ramach Cash-Poolingu, przesądza o braku powstania przychodu po stronie Polskich Uczestników z tytułu nieodpłatnych, bądź częściowo odpłatnych świadczeń, o którym mowa w art. 12 ust. 1 pkt ustawy o CIT.
