Dowody w sprawie podatkowej, prawa i obowiązki stron postępowania.
Postępowanie podatkowe to dla wielu przedsiębiorców stresujący etap kontaktu z urzędem skarbowym. Warto wiedzieć, jakie prawa i obowiązki przysługują podatnikowi, a przede wszystkim – co może stanowić dowód w sprawie podatkowej. Od tego zależy, czy organ uwzględni argumenty podatnika i jakie rozstrzygnięcie zapadnie. W kontekście Ordynacji podatkowej kwestie dowodów w sprawach podatkowych reguluje Dział IV – Postępowanie podatkowe, a konkretnie art. 180–200 Ordynacji podatkowej.
Spis treści
Zgodnie z art. 180 § 1: Jako dowód w postępowaniu podatkowym można dopuścić wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem.
Art. 181 wymienia, iż dowodami mogą być w szczególności:
- księgi podatkowe,
- deklaracje,
- zeznania świadków,
- opinie biegłych,
- materiały i informacje zebrane w wyniku oględzin,
- informacje podatkowe,
- inne dokumenty zgromadzone w toku kontroli podatkowej lub czynności sprawdzających.
Natomiast art. 182 wskazuje, iż organ podatkowy ma obowiązek zebrać i w sposób wyczerpujący rozpatrzyć cały materiał dowodowy.
W praktyce dowodem w sprawie podatkowej może być praktycznie wszystko, np.: faktury, umowy, wydruki bankowe, korespondencja e-mailowa, pliki elektroniczne, zdjęcia, nagrania, notatki służbowe, raporty, dane z systemów księgowych.
Ważne jest, by dowód był rzetelny i autentyczny oraz by organ podatkowy mógł go zweryfikować.
Organ podatkowy nie może odmówić uwzględnienia dowodu tylko dlatego, że np. ma nietypową formę (np. zrzut ekranu z systemu) – musi go ocenić.
2. Obowiązki organu podatkowego
Organ podatkowy ma nie tylko prawo, ale i obowiązek gromadzenia dowodów. Zgodnie z art. 122 i 187 Ordynacji podatkowej, musi on:
- zebrać i rozpatrzyć cały materiał dowodowy,
- brać pod uwagę dowody zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść podatnika,
- oceniać wiarygodność materiału zgodnie z zasadą swobodnej oceny dowodów.
Oznacza to, że organ nie może z góry odrzucić przedstawionych dokumentów tylko dlatego, że mają nietypową formę. Musi je ocenić i uzasadnić, dlaczego uznaje je (lub nie) za wiarygodne.
Podatnik ma prawo:
- przedstawiać dowody w każdej fazie postępowania,
- żądać przeprowadzenia dowodu z dokumentu, świadka czy opinii biegłego,
- zapoznawać się z aktami sprawy i wnosić uwagi do materiału dowodowego.
Warto pamiętać, że im lepiej udokumentowane są transakcje i zdarzenia gospodarcze, tym większa szansa na szybkie i korzystne zakończenie sprawy podatkowej.
Dowodem w postępowaniu podatkowym może być praktycznie wszystko, co ma znaczenie dla sprawy i nie jest sprzeczne z prawem. To dobra wiadomość dla przedsiębiorców – mogą bronić swoich interesów, przedstawiając różne formy dokumentów, zarówno tradycyjne, jak i elektroniczne. Kluczowe jest jednak to, by dowody były wiarygodne, spójne i rzetelnie przygotowane.
