Fundacja rodzinna – jakie działalności są zwolnione z 25% podatku?

Fundacje rodzinne stają się coraz bardziej popularne jako narzędzie zarządzania majątkiem oraz planowania sukcesji. Jednym z kluczowych aspektów związanych z fundacjami rodzinnymi jest zrozumienie, jakie rodzaje działalności mogą być prowadzone przez fundację, tak aby uniknąć opodatkowania z zastosowaniem 25% stawki podatku dochodowego CIT.

Spis treści:

1. Przepisy prawa
2. Dotychczasowa praktyka
   
   

Przepisy prawa

Zgodnie z przepisami zwolnienie fundacji rodzinnej z CIT nie ma zastosowania do działalności fundacji wykraczającej poza zakres określony w art. 5 ustawy o fundacji rodzinnej, tj. działalności innej niż w zakresie:

• zbywania mienia, o ile mienie to nie zostało nabyte wyłącznie w celu dalszego zbycia;
• najmu, dzierżawy lub udostępniania mienia do korzystania na innej podstawie;
• przystępowania do spółek handlowych, funduszy inwestycyjnych, spółdzielni oraz podmiotów o podobnym charakterze, mających swoją siedzibę w kraju albo za granicą, a także uczestnictwa w tych spółkach, funduszach, spółdzielniach oraz podmiotach;
• nabywania i zbywania papierów wartościowych, instrumentów pochodnych i praw o podobnym charakterze;
• udzielania pożyczek:

1. spółkom kapitałowym, w których fundacja rodzinna posiada udziały albo akcje,
2. spółkom osobowym, w których fundacja rodzinna uczestniczy jako wspólnik,
3. beneficjentom;

• obrotu zagranicznymi środkami płatniczymi należącymi do fundacji rodzinnej w celu dokonywania płatności związanych z działalnością fundacji rodzinnej;
• produkcji przetworzonych w sposób inny niż przemysłowy produktów roślinnych i zwierzęcych, z wyjątkiem przetworzonych produktów roślinnych i zwierzęcych uzyskanych w ramach prowadzonych działów specjalnych produkcji rolnej oraz produktów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, o ile ilość produktów roślinnych lub zwierzęcych pochodzących z własnej uprawy, hodowli lub chowu, użytych do produkcji danego produktu stanowi co najmniej 50% tego produktu;
• gospodarki leśnej.

W takim wypadku stawka podatku CIT wynosi 25%.

Dotychczasowa praktyka

Mając na względzie powyższą lakoniczną regulację działalności. która może być prowadzona przez fundację bez ,,sankcyjnej” stawki podatku CIT w praktyce na tym tle pojawia się najwięcej sporów podatnika z fiskusem. Poniżej przedstawiam kilka rodzajów działalności, które były przedmiotem czy to interpretacji indywidualnych Dyrektora KIS czy to orzeczeń wojewódzkich sądów administracyjnych (na jakiekolwiek orzeczenie NSA w tym względzie przyjdzie nam zapewnie jeszcze trochę poczekać) w tym zakresie:

1. Zbywanie udziałów sp. z o.o. Zgodnie z przepisami fundacja rodzinna może prowadzić działalność gospodarczą polegającą na zbywaniu mienia w postaci papierów wartościowych, instrumentów pochodnych i praw o podobnym charakterze oraz praw wynikających z przystąpienia lub uczestnictwa w spółkach handlowych, funduszach inwestycyjnych, spółdzielniach lub podmiotach o podobnym charakterze, nawet jeśli te prawa zostały nabyte przez fundację rodzinną wyłącznie w celu ich dalszego zbycia. Przykładowo interpretacja indywidualna z dnia 5 marca 2024 r., nr 0111-KDIB1-1.4010.2.2024.2.BS.
2. Krótkoterminowy wynajem nieruchomości. Niestety zdaniem organów podatkowych taka działalność stanowi ,,niedozwoloną” działalność fundacji opodatkowaną 25% stawką podatku. Na szczęście głos rozsądku w tym zakresie przedstawił ostatnio WSA w Gdańsku w wyroku z dnia 19 czerwca 2024 r. sygn. I SA/Gd 219/24.
3. Nabycie nieruchomości wyłącznie w celu wniesienia jej do spółki tytułem wkładu niepieniężnego na pokrycie kapitału zakładowego. Zdaniem zarówno organów jak i sądów administracyjnych pojęcie zbycia należy rozumieć szeroko, nie tylko jako sprzedaż, ale także dokonywanie innych czynności prawnych, na podstawie których następuje przeniesienie własności mienia, a więc także wniesienie wkładu na pokrycie kapitału zakładowego spółki w zamian za udziały tej spółki. W takim przypadku jest to zatem „niedozwolona” działalność fundacji podlegająca opodatkowaniu 25% stawką podatku CIT. WSA w Łodzi w wyroku z dnia 18 kwietnia 2024 r., sygn. I SA/Łd 163/24.
4. Przystępowanie (uczestnictwo) w funduszach inwestycyjnych mających swoją siedzibę za granicą. Ze zwolnienia z CIT będą korzystać środki wypłacane fundacji przez luksemburskie fundusze inwestycyjne, które są alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi w rozumieniu dyrektywy 2011/61/UE. Interpretacja indywidualna z dnia 12 kwietnia 2024 r., nr 0114-KDIP2-1.4010. 38.2024.1.KW.
5. Przystępowanie do podmiotów, które nie mają osobowości prawnej i na gruncie lokalnego prawa podatkowego są podmiotami transparentnymi podatkowo (np. przystąpienie do luksemburskiej SCSp). Tutaj stanowiska sądów administracyjnych są podzielone. Takie działanie za niedozwoloną działalność uznał w wyroku z dnia 13 marca 2024 r. WSA w Warszawie, sygn. III SA/Wa 2753/23,  WSA w Łodzi w wyroku z dnia 18 kwietnia 2024 r., sygn. I SA/Łd 51/24. Inaczej WSA w Warszawie w wyroku z 15 maja 2024 r., sygn.  III SA/Wa 598/24, WSA w Łodzi w wyroku z dnia 9 kwietnia 2024 r., sygn. I SA/Łd 114/24.
6. Przystąpienie do spółki cywilnej, która prowadzi działalność nie wykraczający poza zakres działalności dozwolony dla fundacji. Wyrok WSA w Poznaniu z dnia 18 czerwca 2024 r. (sygn. akt I SA/Po 214/24)
7. Obrót kryptowalutami. Taka działalność stanowi ,,niedozwoloną” działalność fundacji opodatkowaną 25% stawką podatku. Interpretacja indywidualna z dnia 4 sierpnia 2023 r., nr 0114-KDIP2-1.4010.312.2023.1.KS.
8. Odsetki od lokat bankowych. Osiągane przez fundację przychody z tytułu odsetek od lokat bankowych są zwolnione z CIT. Interpretacja indywidualna z dnia 13 lutego 2024 r., nr 0111-KDIB1-2.4010.630.2023.1.ANK.
9. Działalność polegająca na przejęciu (w formie cesji) wierzytelności pożyczkowej. Taka działalność podlega opodatkowaniu 25% sankcyjną stawką. Wyrok WSA w Krakowie z dnia 19 kwietnia 2024 r., sygn. I SA/Kr 245/24.