Hale namiotowe i obiekty kontenerowe w nowym podatku od nieruchomości

W gronie zaproponowanych zmian znajduje się definicja legalna trwałego związania z gruntem. Jak brzmi? Czym różni się od obecnej praktyki? Jakie wpływa to na opodatkowanie obiektów?

• Dotychczasowe podejście do trwałego związku z gruntem
• Nowa definicja trwałego związania z gruntem
• Wpływ na opodatkowanie obiektów kontenerowych i hal namiotowych
• Obiekty mobilne

Dotychczasowe podejście do trwałego związku z gruntem

Rozumienie trwałego związku z gruntem jest w szczególności kluczowe dla prawidłowej interpretacji pojęcia budynku. I dziś i po zmianach, jest to bowiem jedna z czterech przesłanek, które muszą wystąpić łącznie, aby dany obiekt opodatkować od powierzchni użytkowej (art. 1a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych; dalej: ,,UPOL”).

Do 2021 r. w orzecznictwie funkcjonowały dwa sposoby interpretacji tego sformułowania: cywilistyczny i ,,techniczny”.

Pierwsza koncepcja pozwalała uznać za związane z gruntem wyłącznie to, co stanowiło jego część składową w rozumieniu art. 47 § Kodeksu cywilnego. Zgodnie z treścią tego przepisu, częścią składową rzeczy jest wszystko, co nie może być od niej odłączone bez uszkodzenia lub istotnej zmiany całości albo bez uszkodzenia lub istotnej zmiany przedmiotu odłączonego.

Druga koncepcja oznaczała natomiast, że jeśli dany obiekt opiera się czynnikom mogącym zniszczyć jego konstrukcję (np. czynnikom atmosferycznym), to należało uznać, że jest trwale związany z gruntem – nawet jeśli istnieje możliwość przeniesienia obiektu na inne miejsce.

Później pojawiła się uchwała NSA z dnia 29 września 2021 r., sygn. III FPS 1/21. Wynika z niej, że trwale związany z gruntem będzie taki obiekt:

• który w sposób trwały (sztywny, stabilny, ciągły, niezmienny) jest powiązany z fundamentami, przy czym sam fundament ma stanowić jego część składową w ujęciu cywilistycznym,

• którego przeniesienie lub rozebranie wiąże się z wykonaniem robót ziemnych,

• który nie jest jednak zasadniczo przeznaczony do przeniesienia.

Wyraźnie odeszliśmy zatem od ,,luźnego” trwałego związania z gruntem.

Jaki był tego skutek? NSA w wyroku z dnia 26 stycznia 2022 r., sygn. III FSK 957/21 wskazał dla przykładu, że: ,,Sam fakt wykonania płyty betonowej, na której silosy są wprost posadowione, a następnie powiązane kotwami, nie stanowi o trwałym związaniu tego obiektu budowlanego z gruntem we wskazanym wyżej rozumieniu (…).”. Podobnie w wyroku NSA z dnia 13 grudnia 2023 r., sygn. III FSK 1025/23: Ustaleniu braku trwałego związania z gruntem spornego kontenera nie przeczy okoliczność, że obiekt ten jest posadowiony w taki sposób, aby oprzeć się czynnikom zewnętrznym.

Nowa definicja trwałego związania z gruntem

Po zmianach, na mocy definicji legalnej, trwałe związane z gruntem ma być takim połączeniem obiektu budowlanego z gruntem, które zapewnia temu obiektowi stabilność i możliwość przeciwdziałania czynnikom zewnętrznym niezależnym od działania człowieka, mogącym zniszczyć, spowodować przemieszczenie lub przesunięcie się obiektu na inne miejsce.

Brzmi znajomo? Tak, to powrót do czasów sprzed 2021 r.

Wpływ na opodatkowanie obiektów kontenerowych i hal namiotowych

Pamiętając historię, czyli dużą swobodę w kwalifikowaniu obiektów kontenerowych i hal namiotowych jako budynki, taką można widzieć przyszłość.

Jeśli tylko obiekt kontenerowy lub hala namiotowa będą posiadały fundamenty (oczywiście zakładam łączne spełnienie przesłanki wydzielenia z przestrzeni i posiadania dachu) i będą do nich przymocowane np. śrubami, to powinny być opodatkowane jako budynki.

Jeśli zaś obiekt kontenerowy lub hala namiotowa będą stały na placu, bez własnego fundamentu i do tego placu będą przymocowane choćby tą śrubą właśnie, to powinny być budowlami – z racji wskazania ich w załączniku (poz. 10 i 28).

Obiekty mobilne

Można przy tym twierdzić, że zgodnie ze słownikiem języka polskiego, słowo ,,połączenie” zakłada istnienie jakiegoś elementu łączącego. W takim razie – co jeśli śruby brak? Oczywiście nadal większość obiektów będzie samą swoją masą opierać się czynnikom zewnętrznym. Jednak w uzasadnieniu do projektu pozytywnie odniesiono się do takich przypadków.

,,Poprzez połączenie obiektu budowlanego z gruntem należy rozumieć wykonanie pewnych czynności w celu ich połączenia, a nie jedynie posadowienia obiektu budowlanego na gruncie. (…) a zatem obiektami trwale związanymi z gruntem nie będą dowolne obiekty, których masa lub konstrukcja powodują, że nie ulegają one przesunięciu przez czynniki atmosferyczne, w tym np. kontenery mobilne, niepołączone w żaden sposób z podłożem. Reasumując, trwałe związanie z gruntem nie obejmuje sytuacji, w której dany obiekt został jedynie posadowiony na gruncie w ten sposób, że stawia opór czynnikom zewnętrznym  a brak jest natomiast elementu połączenia (np. kontenery mobilne).”

W przypadku kontenerów jest to kwestia kluczowa, bo w poz. 10 załącznika wymieniono tylko te, które są trwale związane z gruntem. Czyli w przypadku mobilnych – podatku brak.