Umorzenie udziału w spółce, a obowiązek dokumentacji cen transferowych
Uregulowane przez Kodeks spółek handlowych umorzenie udziałów w spółce już od kilku lat stanowi przedmiot sporu, na gruncie obowiązków z zakresu cen transferowych, pomiędzy podatnikami oraz organami podatkowymi.
Dotychczasowa praktyka sądów wskazuje, że dobrowolne umorzenie udziałów nie stanowi transakcji kontrolowanej, zaś odmiennego zdania są organy podatkowe w wydawanych interpretacjach indywidualnych (interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z 30 marca 2020 roku, sygn. 0111-KDIB1-1.4010.121.2020.1.ŚS).
W tym miejscu należy wskazać na jeden z ostatnich wyroków - wyrok WSA w Bydgoszczy z dnia 22 marca 2022 roku (I SA/Bd 30/22), w którym Sąd konsekwentnie podtrzymał korzystną dla podatników linię orzeczniczą (stanowisko WSA w Poznaniu w wyroku z 17 listopada 2020 roku, I SA/Po 453/20 oraz stanowisko WSA w Bydgoszczy w wyroku z 15 marca 2022 roku, I SA/Bd 22/22), w myśl której z transakcja umorzenia udziałów (również bez wynagrodzenia) nie stanowi transakcji kontrolowanej i nie podlega obowiązkowi sporządzenia dokumentacji cen transferowych.
Sąd nie miał wątpliwości co do tego, że w przypadku dobrowolnego umorzenia udziałów bez wynagrodzenia nie mamy do czynienia z transakcją kontrolowaną w rozumieniu przepisów o cenach transferowych. W wyroku wskazano, że umorzenie udziałów to czynność, która może mieć miejsce wyłącznie w relacjach spółki ze wspólnikiem. Z natury rzeczy czynność taka "transakcja" nie może się odbywać "na wolnym rynku". Zatem nie jest możliwe odniesienie warunków takiej transakcji do warunków rynkowych. W przypadku umorzenia udziałów bez wynagrodzenia nie ma określonej ceny i transakcja taka nie może być utożsamiana z transakcją kupna lub sprzedaży. Umorzenie następuje bowiem na podstawie przepisów oraz uchwały zgromadzenia wspólników. Co ważne, celem umorzenia udziałów nie jest sztuczna (wynikająca z powiązań) modyfikacja wysokości dochodów, jakie osiągają podatnicy powiązani, poprzez zastosowanie ceny odbiegającej od ceny rynkowej.
