KSeF – Podmioty wyłączone z KSeF (cz. 2)

Podmioty, których obowiązek e-fakturowania omija podzielić można na dwie kategorie: (i) wyłączonych z mocy ustawy orz (ii) wyłączonych na mocy rozporządzenia wykonawczego. Ostatnio pisaliśmy o podmiotach wyłączonych z mocy ustawy, teraz przybliżmy sobie podmioty wyłączone z mocy rozporządzenia, które zgodnie z rozporządzeniem nawet dobrowolnie nie powinny wystawiać e-faktur.

Jak ostatnio wspomnieliśmy, Minister właściwy do spraw finansów publicznych może określić, w drodze rozporządzenia, przypadki odpowiednio udokumentowanych dostaw towarów lub świadczenia usług, w których podatnik nie ma obowiązku wystawiania faktur ustrukturyzowanych. Dotyczy to braku obowiązku wystawiania e-faktur w następujących przypadkach:

1. świadczenie usług przejazdu autostradą płatną, udokumentowanych fakturami w formie biletu jednorazowego, wystawianymi przez podatników VAT uprawnionych do świadczenia tych usług, podmioty działające w imieniu i na rzecz podatnika lub upoważnione przez niego osoby trzecie;
2. świadczenie usług przewozu osób na dowolną odległość: kolejami normalnotorowymi, taborem samochodowym, statkami pełnomorskimi, środkami transportu żeglugi śródlądowej i przybrzeżnej, promami, samolotami i śmigłowcami, udokumentowanych fakturami w formie biletu jednorazowego, wystawianymi przez podatników VAT uprawnionych do świadczenia tych usług, podmioty działające w imieniu i na rzecz podatnika lub upoważnione przez niego osoby trzecie;
3. świadczenie usług w zakresie kontroli i nadzoru ruchu lotniczego, za które są pobierane opłaty trasowe, udokumentowanych fakturami wystawianymi za okresy miesięczne przez Centralne Biuro Opłat Trasowych (CRCO) Europejskiej Organizacji do Spraw Bezpieczeństwa Żeglugi Powietrznej (EUROCONTROL) w imieniu Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej;
4. świadczenie usług zwolnionych od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 7, 37–41 ustawy o VAT, udokumentowanych fakturami lub innymi dowodami, wystawianymi przez podatników VAT uprawnionych do świadczenia tych usług, podmioty działające w imieniu i na rzecz podatnika lub upoważnione przez niego osoby trzecie;
5. dostawa towarów i świadczenie usług udokumentowane zgodnie z art. 106d ust. 1 ustawy o VAT, jeżeli podmiot nabywający towary lub usługi od podatnika nie jest zidentyfikowany na potrzeby tej czynności za pomocą numeru identyfikacji podatkowej (NIP) podatnika;
6. dostawa towarów i świadczenie usług udokumentowane zgodnie z art. 106d ust. 1 ustawy o VAT, jeżeli podmiot, który zobowiązał podatnika do wystawiania faktur w jego imieniu i na jego rzecz nie jest zidentyfikowany na potrzeby tej czynności za pomocą numeru identyfikacji podatkowej (NIP) podatnika.

Precyzując przy tym ww. wyłączenia wskazać należy, że ww. pkt 4 dotyczy podlegających zwolnieniu przedmiotowemu usług finansowych i ubezpieczeniowych – co istotne – świadczonych przez podmioty uprawnione, a więc podmioty rynku finansowego i ubezpieczeniowego, których działalność podlega  określonym wymogom prawnym i kontroli. Wśród ww. usług finansowych i ubezpieczeniowych wyróżnić możemy m.in.: poręczenia, gwarancje, pożyczki, kredyty, czy usługi ubezpieczeniowe, usługi reasekuracyjne i usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych.

Odnosząc się natomiast do ww. pkt 5 i 6 wyjaśnić należy, że dotyczą one transakcji tzw. samofakturowania z pomiotami zagranicznymi. Wyłączeniu z obowiązku e-fakturowania podlega więc zarówno: (i) zagraniczny przedsiębiorca nieposiadający NIP, który jako nabywca zobowiązał się do wystawienia faktury sprzedaży w imieniu i na rzecz polskiego przedsiębiorcy, jak i (ii) polski przedsiębiorca, który jako nabywca zobowiązał się do wystawienia faktury sprzedaży w imieniu i na rzecz zagranicznego przedsiębiorcy nieposiadającego NIP.

Wyżej wskazane sytuacje powszechnie występują w transakcjach transgranicznych (WDT, eksport towarów lub świadczenie usług). Podkreślić jednak należy, że omawiane wyłączenie obejmuje wyłącznie sytuacje, w której podmiotem samofakturującym jest nabywca towarów lub usług. Nie przewidziano w tym zakresie analogicznego wyłączenia dla podmiotów innych niż nabywcy, którzy również mogą być uprawnieni do fakturowania sprzedaży w imieniu i na rzecz sprzedawców (np. pośrednicy, agenci, płatnicy, czy organizatorzy transakcji) jako upoważnione osoby trzecie.

Jednocześnie wskazać należy, że wyżej wspomniane rozporządzenie reguluje również sytuacje, w której pomimo braku obowiązku wystawienia e-faktury, przedsiębiorca może ją wystawić (wedle uznania). Dotyczy to przypadku dostawy towarów i świadczenia usług, dokumentowanych w ramach samofakturowania nabywcy zagranicznego, który jest zidentyfikowany na potrzeby danej czynności w  państwie członkowskim innym niż Rzeczpospolita Polska, za pomocą numeru VAT UE.

Brak jest jednak jakichkolwiek dalszych uregulowań, co powinniśmy odczytywać jako brak uprawnienia do wystawienia e-faktury nawet dobrowolnie (przykładowo, gdyby podmiot rynku finansowego chciał wystawić e-fakturę).