Nie tylko wartość początkowa – sąd po stronie podatnika
W jednym z ostatnich wyroków WSA w Gliwicach (sygn. akt I SA/Gl 1583/24) zajął istotne stanowisko w zakresie określania podstawy opodatkowania budowli dla celów podatku od nieruchomości. Sprawa dotyczyła spółki, która w latach 2017–2022 przyjmowała jako podstawę opodatkowania budowli wartość początkową, zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Jak się okazało – błędnie.
Spór o podstawę opodatkowania
Skarżąca spółka, będąca w badanym okresie spółką komandytową, a następnie jawną, złożyła wniosek o stwierdzenie nadpłaty. Wskazała, że budowle nie były amortyzowane podatkowo przez Spółkę, a jako że spółki osobowe nie prowadzą podatkowej ewidencji środków trwałych i nie dokonują odpisów amortyzacyjnych – Spółka nie miała prawa przyjmować wartości początkowej jako podstawy opodatkowania podatkiem od nieruchomości. Zamiast tego – zgodnie z art. 4 ust. 5 upol – należało zastosować wartość rynkową budowli.
Organ podatkowy nie podzielił tego stanowiska. Uznał, że nie wykazano, by wartość początkowa została błędnie ustalona. Co więcej, SKO stwierdziło, że nawet jeśli odpisów amortyzacyjnych dokonuje inny podmiot niż podatnik (np. wspólnik spółki osobowej), nadal możliwe jest stosowanie art. 4 ust. 1 pkt 3 upol.
Sąd: istotny jest brak amortyzacji, a nie kto jej dokonuje
Sąd nie miał wątpliwości: skoro Spółka nie dokonuje odpisów amortyzacyjnych, a także nie ma obowiązku prowadzenia podatkowej ewidencji środków trwałych, to podstawę opodatkowania budowli powinna stanowić ich wartość rynkowa, określona na dzień powstania obowiązku podatkowego – zgodnie z art. 4 ust. 5 upol
Sąd jednoznacznie uznał, że wykładnia art. 4 ust. 1 pkt 3 upol przyjęta przez organ była błędna. Jak podkreślono w orzeczeniu – przepis art. 4 ust. 5 upol odnosi się do przedmiotowego braku amortyzacji, bez względu na to, czy odpisów nie dokonuje żaden podmiot, czy też dokonuje ich inny podmiot niż podatnik (np. wspólnik). Nie można zawężać znaczenia tego przepisu wyłącznie do sytuacji, w której odpisów nie dokonuje nikt.
Stanowisko to znajduje oparcie również w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego (m.in. wyrok NSA z 18 maja 2022 r., III FSK 940/21 oraz z 24 sierpnia 2023 r., III FSK 53/23), który podkreślał, że zastosowanie wartości rynkowej jest zasadne w każdym przypadku, gdy nie dokonuje się amortyzacji, bez względu na powody tego stanu rzeczy.
Obowiązki organów podatkowych
Sąd wskazał, że skoro zastosowanie miał art. 4 ust. 5 upol to organy podatkowe były zobowiązane nie do badania poprawności ustalenia wartości początkowej, lecz do weryfikacji wartości rynkowej budowli wskazanej przez podatnika.
Co z tego wynika dla podatników?
Wyrok ten podkreśla znaczenie wykładni literalnej i systemowej przepisów prawa podatkowego oraz chroni podatników przed nadinterpretacją przepisów przez organy podatkowe. Dla spółek osobowych to cenna wskazówka – przy braku amortyzacji, właściwą podstawą opodatkowania budowli jest wartość rynkowa – natomiast trzeba pamiętać o wykonaniu rzetelnej wyceny wartości rynkowej budowli oraz sporządzeniu kompleksowego wniosku o stwierdzeni nadpłaty tak aby zminimalizować ryzyko zakwestionowania stanowiska podatnika przez organ.
