Nowe uprawnienia PIP – istota zmian
Od nowego roku PIP ma uzyskać nowe uprawnienie polegające na prawie do wydania decyzji zmieniającej umowy cywilnoprawne (także w ramach B2B) w umowę o pracę. Ostateczny kształt przepisów nie jest jeszcze znany.
Unia Europejska zgodziła się na pozostawienie zbiegów tytułów ubezpieczeniowych w przypadku umów zlecenia. Warunkiem było jednak wzmocnienie uprawnień PIP. Stąd potrzeba nowelizacji do końca bieżącego roku.
Zmian jest dużo, ale na pierwsze miejsce wysuwa się uprawnienie do zmiany umów cywilnoprawnych (w tym także w ramach B2B) w umowę o pracę. Według trzeciej odsłony projektu na podstawie ustaleń dokonanych w toku kontroli przez inspektora pracy, okręgowy inspektor pracy zawiadamia strony o wszczęciu postępowania w sprawie decyzji o zmianie umowy w umowę o pracę.
Okręgowy inspektor pracy, po przeprowadzeniu kontroli, w przypadku stwierdzenia, że praca jest wykonywana w warunkach określonych w art. 22 § 1 Kodeksu pracy, może wydać komentowaną decyzję albo skierować do właściwego sądu pracy powództwo o ustalenie istnienia stosunku pracy. W przypadku wniesienia powództwa, okręgowy inspektor pracy jest zwolniony z obowiązku wydania decyzji administracyjnej w tym samym zakresie.
Okręgowy inspektor pracy może stwierdzić istnienie stosunku pracy w drodze decyzji za okres nie dłuższy niż trzy lata licząc wstecz od dnia wszczęcia postępowania.
Bardzo dużo kontrowersji wzbudził rygor natychmiastowej wykonalności powyższej decyzji. Według trzeciej wersji projektu decyzja ma podlegać natychmiastowemu wykonaniu w zakresie skutków, jakie przepisy prawa pracy wiążą z nawiązaniem stosunku pracy od dnia jej doręczenia pracodawcy, przy czym nie wstrzymuje wykonania tej decyzji wniesienie odwołania ani wniesienie skargi do sądu. Decyzja ma wywołać skutki prawne, jakie wiążą się ze stwierdzeniem istnienia stosunku pracy, na gruncie przepisów prawa podatkowego, ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego oraz obowiązkowych wpłaty na fundusze, o których mowa w odrębnych przepisach, od dnia jej doręczenia pracodawcy.
Jednocześnie ustawodawca zapisał, że decyzja w zakresie, w jakim stwierdza istnienie stosunku pracy za okres od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia jej doręczenia pracodawcy, wywołuje skutki prawne po dniu, w którym decyzja ta stała się ostateczna, a w przypadku wniesienia odwołania do sądu – od dnia, w którym orzeczenie sądu stało się prawomocne.
Dodatkowo ustawodawca zapisał, że w przypadku uchylenia decyzji przez Głównego Inspektora Pracy albo prawomocnego uchylenia decyzji Głównego Inspektora Pracy, stwierdzony w decyzji stosunek pracy trwał od dnia doręczenia pracodawcy decyzji okręgowego inspektora pracy do dnia jej uchylenia przez Głównego Inspektora Pracy albo do dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu albo do rozwiązania stosunku pracy, jeśli rozwiązanie to nastąpiło przed wydaniem prawomocnego orzeczenia. Przepis ten nie ogranicza roszczeń przeciwko Skarbowi Państwa za wydanie decyzji niezgodnej z prawem.
Powyższe oznacza, że – według obecnego brzmienia projektu – decyzja inspektora PIP wywoła bardzo niekorzystne skutki dla stron umowy, a w szczególności dla zleceniodawcy – zmienią się bowiem zasady opłacania składek i podatku dochodowego, a dodatkowo powstaną obowiązki przewidziane w prawie pracy (w tym przede wszystkim konieczność płacenia za dni wolne, w tym urlopy). Aby zabezpieczyć się przed negatywnymi skutkami warto przeanalizować zapisy stosowanych obecnie umów.
