Opodatkowanie przychodów z prop tradingu – jak rozliczyć się z fiskusem?

Prop trading (czyli proprietary trading) to specyficzna forma współpracy pomiędzy osobą fizyczną (traderem) a firmą tradingową, polegająca na tym, że trader zawiera transakcje na rynkach finansowych, korzystając z kapitału i infrastruktury firmy, a nie własnych środków. Zysk wypracowany przez tradera trafia do firmy, a on sam otrzymuje wynagrodzenie prowizyjne, uzależnione od wyników.

W polskim porządku prawnym brak jest przepisów, które jednoznacznie regulowałyby tego typu działalność. Najbliższym odpowiednikiem takiej współpracy wydaje się umowa zlecenia z wynagrodzeniem prowizyjnym – uregulowana w art. 734 Kodeksu cywilnego – gdzie przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej na rzecz dającego zlecenie.

Biorąc pod uwagę powyższe, należy uznać, że w przypadku, gdy umowa zawierana jest poza działalnością gospodarczą, przychód uzyskany z jej tytułu powinien zostać zakwalifikowany jako przychód z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy o PIT.

Odnośnie kosztów uzyskania przychodów, zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy o PIT, kosztami tymi są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów albo zachowania bądź zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem wydatków wyłączonych z tej kategorii na mocy art. 23 ustawy.

Koszty uzyskania przychodów muszą spełniać łącznie następujące warunki:

• zostały poniesione przez podatnika,
• ich poniesienie służyło osiągnięciu przychodów lub zachowaniu albo zabezpieczeniu ich źródła (przesłanka celowości),
• nie zostały wyłączone z kosztów uzyskania przychodów zgodnie z art. 23 ustawy.

W przypadku przychodów z działalności wykonywanej osobiście, możliwe jest zastosowanie zryczałtowanych kosztów uzyskania przychodów w wysokości 20% przychodu (art. 22 ust. 9 pkt 4 ustawy o PIT). Koszty te obliczane są od przychodu pomniejszonego o składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe, potrącone przez płatnika w danym miesiącu.

Jednocześnie ustawodawca dopuścił możliwość rozliczenia kosztów rzeczywistych – jeżeli podatnik udowodni, że faktycznie poniesione koszty przekraczają wartość wynikającą z zastosowania normy procentowej (art. 22 ust. 10 ustawy). Wówczas przyjmuje się je w wysokości rzeczywiście poniesionej, przy czym muszą to być koszty bezpośrednio związane z uzyskanym przychodem.

Wydatki poniesione na zakup kont prop tradingowych mogą zostać uznane za koszty bezpośrednie, o ile pozostają w związku z konkretnym przychodem i zostały należycie udokumentowane. Należy jednak pamiętać, że koszty te mogą zostać przypisane wyłącznie do przychodu z tego konta, którego dotyczą.

W zakresie zaliczek na podatek dochodowy należy uwzględnić, że zgodnie z art. 44 ust. 1a pkt 3 ustawy o PIT, podatnicy osiągający dochody bez pośrednictwa płatników są w tym przypadku zobowiązani do samodzielnego wpłacania zaliczek na podatek dochodowy.

W myśl natomiast art. 44 ust. 3a ustawy o PIT, zaliczki należy wpłacać do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym uzyskano dochód, natomiast zaliczkę za grudzień – przed upływem terminu na złożenie zeznania podatkowego. Dochodem w tym przypadku jest przychód pomniejszony o koszty uzyskania przychodów (ryczałtowe lub rzeczywiste) oraz zapłacone składki na ubezpieczenia społeczne.

W przypadku uzyskiwania przychodów z działalności wykonywanej osobiście (bez pośrednictwa płatnika), właściwym formularzem jest PIT-36, a nie PIT-38 (który dotyczy przychodów z kapitałów pieniężnych). W zeznaniu PIT-36 należy wykazać:

• wysokość uzyskanych przychodów,
• zastosowane koszty uzyskania przychodu (ryczałtowe lub rzeczywiste),
• zaliczki wpłacone na podatek dochodowy w trakcie roku.

Powyższa metodologia rozliczenia przychodów z tytułu prop tradingu znajduje potwierdzenie m.in. w interpretacji indywidualnej Dyrektora KIS z dnia 29 maja 2025 roku, nr: 0112-KDIL2-1.4011.379.2025.1.KF