Platforma ODR kończy działalność. E-sklepy muszą zmienić swoje regulaminy
Unijna platforma ODR, która miała pomagać w rozwiązywaniu sporów między konsumentami a przedsiębiorcami, okazała się mało skuteczna – rocznie rozpatrywano przez nią mniej niż 200 spraw, co było prawdziwą porażką pomysłodawców tej platformy. W związku z tym platforma została przeznaczona do likwidacji. E-sklepy, które w swoich regulaminach zamieszczały zapisy o platformie, będą zmuszone zmienić regulaminy.
Czym była platforma ODR?
Platforma ODR (Online Dispute Resolution) powstała w 2016 roku na mocy rozporządzenia UE nr 524/2013. Jej celem było umożliwienie konsumentom i przedsiębiorcom rozwiązywania sporów online, bez konieczności wchodzenia na drogę sądową. Konsument mógł złożyć skargę w swoim języku, a wybrany podmiot ADR (zajmujący się polubownym rozstrzyganiem sporów) starał się pomóc w rozwiązaniu sprawy. Platforma miała szczególnie pomagać przy zakupach transgranicznych, ale można było z niej korzystać również wewnątrz jednego kraju UE.
Od kiedy platforma przestanie działać?
Nowe rozporządzenie UE nr 2024/3228 formalnie kończy istnienie platformy ODR. Już od 20 marca 2025 r. platforma ODR nie będzie przyjmować nowych skarg, a 20 lipca 2025 r. zostanie całkowicie zamknięta. Do tego czasu z platformy znikną również dane osobowe użytkowników.
Dlaczego platforma zawiodła?
Choć stronę odwiedzały miliony użytkowników, realnie korzystało z niej bardzo niewielu – do ADR trafiało mniej niż 200 skarg rocznie. W konsultacjach publicznych zaledwie 5% respondentów przyznało, że z niej korzystało. Co ciekawe głównym problemem był brak zaangażowania ze strony firm, gdyż tylko 2% przedsiębiorców zgadzało się na udział w procedurze rozwiązywania sporu. Natomiast bez zgody przedsiębiorcy nie można było sporu rozstrzygnąć poprzez platformę.
Dodatkowo platforma nie była odpowiednio promowana, a brak obowiązku rejestracji i brak sankcji za nieuczestniczenie w procedurze sprawił, że przedsiębiorcy ją ignorowali. W efekcie dla większości e-sklepów oznaczała ona jedynie konieczność zamieszczenia stosownego linku w regulaminie – bez jego praktycznego zastosowania.
Inne sposoby rozwiązywania sporów
Pomimo porażki ODR, konsumenci wciąż mają dostęp do innych metod pozasądowego rozwiązywania sporów. W UE działa ponad 100 różnych podmiotów ADR (Alternative Dispute Resolution). W Polsce dużą rolę odgrywają rzecznicy konsumentów, którzy mogą skutecznie interweniować w sporze i nałożyć karę na nieuczciwego przedsiębiorcę. Często już sama korespondencja z rzecznikiem skłania firmy do uznania roszczenia, zanim sprawa trafi do sądu.
Co dalej z regulaminami e-sklepów?
Sklepy internetowe, które w swoich regulaminach informują o możliwości skorzystania z tej platformy, muszą je teraz zaktualizować.
Do tej pory, zgodnie z unijnymi przepisami, każdy e-sklep musiał zamieszczać informację o platformie ODR. Prawnicy ostrzegają, że pozostawienie nieaktualnych zapisów o ODR w regulaminach e-sklepów może być traktowane jako wprowadzanie klientów w błąd. W związku z tym firmy powinny możliwie szybko usunąć lub zaktualizować odpowiednie klauzule i linki na swoich stronach internetowych.
