Pożyczki i poręczenia dla podmiotów powiązanych a obowiązek stosowania struktury sprzedaży
- Zasady ogólne
Z przepisu art. 86 ust. 1 ustawy wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi, tzn. których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego) oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy.
W przypadku, kiedy podatnik dokonuje zakupów związanych zarówno z czynnościami, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, jak i z czynnościami, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje, zastosowanie znajdują przepisy art. 90 ustawy. Przepisy te są wyrazem ścisłej zależności między uprawnionym odliczeniem podatku naliczonego a wykonywaniem czynności opodatkowanych, które w sposób technicznoprawny uzupełniają generalną zasadę wyrażoną w wyżej cyt. art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług.
W myśl art. 90 ust. 1 ustawy: W stosunku do towarów i usług, które są wykorzystywane przez podatnika do wykonywania czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, jak i czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje, podatnik jest obowiązany do odrębnego określenia kwot podatku naliczonego związanych z czynnościami, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego.
Stosownie do art. 90 ust. 2 ustawy: Jeżeli nie jest możliwe wyodrębnienie całości lub części kwot, o których mowa w ust. 1, podatnik może pomniejszyć kwotę podatku należnego o taką część kwoty podatku naliczonego, którą można proporcjonalnie przypisać czynnościom, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, z zastrzeżeniem ust. 10.
Jak stanowi art. 90 ust. 3 ustawy: Proporcję, o której mowa w ust. 2, ustala się jako udział rocznego obrotu z tytułu czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, w całkowitym obrocie uzyskanym z tytułu czynności, w związku z którymi podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, oraz czynności, w związku z którymi podatnikowi nie przysługuje takie prawo.
Według art. 90 ust. 4 ustawy: Proporcję, o której mowa w ust. 3, określa się procentowo w stosunku rocznym na podstawie obrotu osiągniętego w roku poprzedzającym rok podatkowy, w odniesieniu do którego jest ustalona proporcja. Proporcję tę zaokrągla się w górę do najbliższej liczby całkowitej.
Na podstawie art. 90 ust. 6 ustawy: Do obrotu, o którym mowa w ust. 3, nie wlicza się obrotu z tytułu transakcji dotyczących:
1) pomocniczych transakcji w zakresie nieruchomości i pomocniczych transakcji finansowych;
2) usług wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 7, 12 i 38-41, w zakresie, w jakim transakcje te mają charakter pomocniczy.
- Transakcje mające charakter pomocniczy
Dla jednego z naszych Klientów mieliśmy okazję uzyskać interpretacje indywidualną na gruncie rozumienia pojęcia pomocniczych transakcji finansowych (tj. art. 90 ust. 6 ustawy).
Interpretacja została wydana na gruncie stanu faktycznego w którym podatnik – przedsiębiorca z branży deweloperskiej udzielił na rzecz podmiotów powiązanych poręczeń oraz pożyczek. Jednocześnie obrót z tytułu ww. transakcji finansowych stanowił ok. 77% sprzedaży przedsiębiorcy. Powyższa proporcja sprzedaży zwolnionej do sprzedaży opodatkowanej, powodowana była tym, iż podatnik znajdował się w fazie realizacji wieloletnich inwestycji, tj. przedsięwzięcia budowlanego, z tytułu którego sprzedaż opodatkowana została wygenerowana w późniejszym okresie.
Co również istotne transakcje finansowe zawierane były jedynie z podmiotami powiązanymi i powodowany było ich aktualnymi potrzebami i niemożnością pozyskania tak szybkiego finansowania na rynku.
Powyższe argumenty doprowadziły Dyrektora KIS do uznania, iż w analizowanej sprawie mamy do czynienia z transakcjami pomocniczymi, których obrót (chociaż wysoki), nie powinien być uwzględniany na potrzeby kalkulacji struktury sprzedaży.
Interpretacja indywidualna Dyrektora KIZ dnia 3 kwietnia 2025 r., nr 113-KDIPT1-1.4012.137.2025.1.ŻR.
