Rząd przyjął projekt ustawy prowadzącej do elektronizacji CEiDG. Jest również krytyka rozwiązań
O zapowiedziach cyfryzacji CEiDG pisaliśmy tutaj w kwietniu (https://akademialtca.pl/blog/nadciaga-pelna-cyfryzacja-ceidg-juz-niedlugo-nie-zalatwisz-sprawy-w-urzedzie). Tymczasem Rząd przyjął właśnie projekt ustawy, który wprowadza pełną cyfryzację procedur dotyczących zakładania i prowadzenia działalności gospodarczej. Wszystkie sprawy związane z CEIDG będzie można załatwiać przez aplikację mObywatel, natomiast składanie papierowych wniosków ma zostać całkowicie wycofane.
Usprawnione „jedno okienko”
Nowe przepisy rozbudowują mechanizm pozwalający przedsiębiorcy zgłosić różne sprawy jednym wnioskiem, np. do urzędu skarbowego, ZUS i GUS. Dzięki szerszej wymianie danych między instytucjami przedsiębiorca będzie miał mniej obowiązków, a więcej formalności zostanie wykonanych automatycznie.
Zmiany obejmą również spółki cywilne. Ich dane mają być publikowane w CEIDG, a przedsiębiorcy nie będą już musieli składać osobnych – często papierowych – zgłoszeń do kilku urzędów.
Pełna elektronizacja CEIDG
Kluczowym elementem projektu jest całkowite przejście na elektroniczne wnioski do CEIDG. Zgodnie z uzasadnieniem, przedsiębiorcy już od lat coraz częściej korzystają z narzędzi online, co przyspieszyła pandemia. Statystyki pokazują skokowy wzrost – w 2014 r. jedynie 4% wniosków o założenie działalności składano elektronicznie, podczas gdy w 2024 r. już 66%. Podobnie wygląda to w przypadku zmian wpisów – wzrost z 8% do 76% w ciągu dekady.
W efekcie projekt przewiduje stopniowe wprowadzenie obowiązkowej cyfryzacji:
- od 1 czerwca 2026 r. wyłącznie online będą przyjmowane wnioski o wpis nowych firm,
- do 1 listopada 2028 r. istniejące firmy będą mogły jeszcze składać papierowe formularze przy zmianie, zawieszeniu czy zakończeniu działalności.
Nowelizacja umożliwi także założenie firmy bezpośrednio w aplikacji mObywatel oraz dostęp do własnych danych i wniosków w CEIDG przez urządzenie mobilne.
Krytyka zmian
Proponowane zmiany są częścią polskiej cyfryzacji, natomiast spotkały się również z krytyką. Według niektórych urzędów całkowita rezygnacja z papierowych wniosków jest nieracjonalna, ponieważ zakładanie firmy to nie tylko wypełnienie formularza, lecz także potrzeba konsultacji i doradztwa. Urzędnicy zwrócili także uwagę, że system CEIDG bywa zawodny, a wielu przedsiębiorców potrzebuje realnego wsparcia przy wypełnianiu dokumentów. Podkreślano również, że pełna elektronizacja może wykluczyć część osób, które nie radzą sobie z technologią.
Ministerstwo nie uwzględniło tych zastrzeżeń, argumentując, że docelowo cała administracja i tak przechodzi na rozwiązania cyfrowe – podobne zmiany wdrażają ZUS i urzędy skarbowe. Resort zapewnia przy tym, że gminy nadal będą wspierały przedsiębiorców, a osoby mające trudności z obsługą systemów online otrzymają dodatkowe wsparcie.
Zastrzeżenia rzecznika MŚP
Agnieszka Majewska, rzecznik małych i średnich przedsiębiorców, dostrzega zalety cyfryzacji – szybszy dostęp do usług i mniej formalności. Jednocześnie zwraca jednak uwagę, że część przedsiębiorców nadal napotyka bariery, zwłaszcza w mniejszych miejscowościach i wśród osób starszych, prowadzących działalność w sposób tradycyjny. Jej zdaniem reformie musi towarzyszyć zagwarantowanie realnego wsparcia, np. w gminach, gdzie przedsiębiorcy mogliby uzyskać techniczną i merytoryczną pomoc.
Rzeczniczka podkreśla, że sama kierunkowo popiera zmiany, o ile będą one wdrażane z poszanowaniem dostępności usług publicznych dla wszystkich przedsiębiorców, niezależnie od kompetencji cyfrowych. Zapowiada też dalsze monitorowanie prac nad ustawą, aby finalne przepisy były zrównoważone i funkcjonalne.
Podsumowanie
Projekt zmian przygotowany przez ministra finansów i gospodarki, ma – jak informuje Kancelaria Premiera – uprościć procedury, ograniczyć liczbę wymaganych dokumentów, poprawić bezpieczeństwo danych oraz umożliwić przedsiębiorcom szybkie i wygodne załatwianie formalności online. To kolejny konsekwentny krok w drodze do cyfryzacji sądów i administracji publicznej.
