Rzeczywista działalność gospodarcza w rozumieniu Objaśnień z 3 lipca 2025
Kontynuując serię związaną z analizą najnowszych Objaśnień z 3 lipca 2025 r. dotyczących stosowania tzw. klauzuli rzeczywistego właściciela dla celów podatku u źródła, pozostajemy w pierwszym rozdziale merytorycznym, który poświęcony został zagadnieniu statusu rzeczywistego właściciela jako warunku do zastosowania preferencji w WHT. W poprzednim artykule, omówione zostało podejście MF do pierwszych dwóch przesłanek do uznania podmiotu za właściciela rzeczywistego, tj. otrzymania danej należności dla własnej korzyści oraz braku zobowiązania do przekazania całości lub części należności. W niniejszym artykule, nacisk zostanie położony na interpretację ostatniej z przesłanek, czyli przesłankę prowadzenia rzeczywistej działalności gospodarczej (dalej: „RDG”).
Już w pierwszym akapicie zawarto niezwykle ważną informację, że przesłankę prowadzenia RDG należy rozpatrywać w odniesieniu do konkretnej płatności, a nie w sposób ogólny. Innymi słowy, dany podmiot może prowadzić RDG w zakresie otrzymywanych dywidend, jednocześnie nie będzie prowadził RDG w przypadku otrzymywanych należności licencyjnych.
Istnieją pewne uniwersalne przesłanki wskazujące na to, że podmiot prowadzi RDG. W głównej mierze są one związane z posiadanym substratem majątkowo-osobowym. Należą do nich następujące czynniki: czy posiada własny majątek; czy posiada biuro w sensie materialnym; czy zatrudnia personel; czy opłaca rachunki związane z bieżącą działalnością (w tym np. za wynajem, za media: prąd, telefony itp.); czy zatrudnia (posiada) osoby zarządzające z wystarczającym doświadczeniem i wiedzą w zakresie badanych transakcji; czy posiada swój kapitał, który służy finansowaniu działalności; czy podejmuje samodzielnie i na własny rachunek czynności w obrocie gospodarczym; czy pomiędzy podmiotem a jego właścicielem/właścicielami nie zachodzą powiązania kapitałowe i osobowe, tego rodzaju, że podmiot taki można uznać za jedynie administratora dochodu.
W tym miejscu należy pochwalić MF, ponieważ po wielu sporach dotyczących uznania holdingów za prowadzące RDG, w końcu udało się potwierdzić, że posiadany substrat majątkowo-osobowy należy różnicować, w zależności od profilu działalności danego podmiotu. Niższe wymogi co do zawartości tego substratu będą stawiane tzw. spółkom holdingowym niż spółkom operacyjnym.
Z posiadanym substratem majątkowo-osobowym (nawet jeśli jest on niewielki) powinno wiązać się ponoszenie jego kosztów. To z kolei implikuje konieczność prowadzenia działalności zarobkowej, która pozwoli samodzielnie ponosić powyższe koszty, a także zabezpieczy podmiot przed ryzykiem wynikającym z działania na swój własny rachunek.
Szczególnie w przypadku spółek holdingowych konieczne jest stwierdzenie czy ponoszone koszty świadczą o ponoszeniu ryzyka gospodarczego adekwatnego do prowadzonej przez ten podmiot samodzielnej działalności. Co może świadczyć o samodzielności? Będzie to, przykładowo: posiadanie i ponoszenie kosztów kont bankowych, na które otrzymywana jest płatność i nad którymi wyłączną kontrolę spółka sprawuje poprzez własny personel; brak wydzielonych kont bankowych dla otrzymywanej płatności; opłacanie przez spółkę kosztów działalności z takiej jednolitej puli środków; brak ograniczeń korporacyjnych uniemożliwiających samodzielne decyzje co do codziennej działalności spółki.
