Ulga prorodzinna po rozwodzie – komu przysługuje?
Rodzice po rozwodzie często dzielą się opieką nad dziećmi. W praktyce oznacza to, że oboje aktywnie uczestniczą w wychowaniu, zachowują pełnię władzy rodzicielskiej i ponoszą koszty utrzymania dzieci. W związku z tym oboje chcieliby skorzystać z ulgi prorodzinnej.
Warto jednak zwrócić uwagę, co jest kluczowe w przypadku braku porozumienia co do podziału tej ulgi. Na te kwestie zwraca uwagę niedawno wydana interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z 23 czerwca 2025 r., nr 0112-KDSL1-1.4011.297.2025.2.DS. Warto zaznaczyć, że interpretacja dotyczy ulgi prorodzinnej na małoletnie dzieci.
Jak czytamy w interpretacji wnioskodawca wskazał, że władza rodzicielska przysługuje mu w pełnym zakresie – nie została ani ograniczona, ani zawieszona. Na podstawie prawomocnego orzeczenia sądu rodzinnego zostały ustalone szerokie kontakty z dziećmi, które realizuje systematycznie – w wymiarze od 12 do 14 dni w miesiącu, obejmujących zarówno dni robocze, jak i weekendy, zgodnie z ustalonym harmonogramem.
Dodał również, że działając w duchu współpracy, jeszcze przed złożeniem wniosku zwrócił się do matki dzieci z propozycją podziału ulgi prorodzinnej – proporcjonalnie do faktycznego udziału w opiece i kosztach utrzymania dzieci. Pomimo rozmów, matka dzieci nie wyraziła zgody na taki podział i skorzystała z ulgi w całości we własnym rozliczeniu.
Wnioskodawca zapytał, czy w przedstawionym stanie faktycznym przysługuje mu prawo do skorzystania z ulgi prorodzinnej na dwoje dzieci, zgodnie z art. 27f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, mimo że dzieci na stałe mieszkają u ich matki.
Organ podatkowy powołał się na art. 27f ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który, wskazuje: „W przypadku braku porozumienia między podatnikami, którzy zgodnie z rozstrzygnięciem sądu wspólnie wykonują władzę rodzicielską nad małoletnim dzieckiem po rozwodzie lub w trakcie separacji (piecza naprzemienna), lub gdy miejsce zamieszkania dziecka jest takie samo jak miejsce zamieszkania obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim - kwotę tę podatnicy odliczają w częściach równych. W pozostałych przypadkach odliczenie w wysokości 100% stosuje podatnik, u którego dziecko ma miejsce zamieszkania w rozumieniu ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny.”
W analizowanej sprawie dzieci na stałe zamieszkiwały u matki, nie została orzeczona piecza naprzemienna, mimo że oboje rodzice zachowali pełnię władzy rodzicielskiej.
W związku z powyższym, organ uznał, że:
- matka dzieci jest uprawniona do odliczenia całej kwoty ulgi (100%) za cały rok podatkowy,
- ojciec (wnioskodawca), mimo sprawowania istotnej opieki, nie ma prawa do skorzystania z ulgi,
- znajduje tu zastosowanie końcowe zdanie tego przepisu, zgodnie z którym ulga przysługuje wyłącznie rodzicowi, u którego dziecko ma miejsce zamieszkania w rozumieniu Kodeksu cywilnego.
W konsekwencji, Dyrektor KIS uznał stanowisko wnioskodawcy za nieprawidłowe.
Zatem, kluczową przesłanką przy ustalaniu prawa do ulgi prorodzinnej po rozwodzie jest miejsce zamieszkania dziecka w rozumieniu Kodeksu cywilnego. Nawet jeśli oboje rodzice posiadają pełnię władzy rodzicielskiej i aktywnie uczestniczą w wychowaniu oraz ponoszą koszty utrzymania dziecka, nie ma to decydującego znaczenia w przypadku braku pieczy naprzemiennej i braku porozumienia między rodzicami. W takiej sytuacji ulga przysługuje w całości temu rodzicowi, u którego dziecko ma stałe miejsce zamieszkania.
